Antik Zeugma Kenti Seramik Kap Örnekleri Kullanılarak Yapılan Roma Yemeği ve Duyusal Analizleri (Roman Food and Sensory Analysis Using The Ancient Cıty of Zeugma Ceramic Vessel Samples)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1218Anahtar Kelimeler:
Antik Roma- Zeugma- Duyusal Analiz- Yemek Kültürü- GastroarkeolojiÖzet
Beslenme insanoğlunun en temel ihtiyacıdır ve insanlığın eski çağlarda nasıl beslendiği sıklıkla merak konusu olmaktadır. Antik Roma yemek kültürü hakkındaki bilgiler kazılarda bulunan seramik kaplar, diğer pişirme kapları, yemek artıkları, mozaikler, kabartmalar, kapların içindeki kömürleşmiş yemek artıkları ve yazılı kaynaklardan elde edilmektedir. Buluntularda elde edilen hayvan kemikleri ve tohumlar da antik dönem beslenme kültürüne dair bilgi vermektedir. Antik dönemin yemek kültürü açısından kurucu özelliği de dikkate alındığında, yemek kültürünün devamlılığı ve bilinirliği bakımından bu döneme ait yapılan çalışmaların önemli olduğu değerlendirilmektedir. Bu temadan hareketle yapılan bu çalışmada; Antik Zeugma Kenti Roma Dönemi pişirme kap örnekleri Başkent Üniversitesi Seramik Sanat ve Uygulama Merkezi tarafından aslına benzer şekilde yeniden yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı Antik Dönem Roma kaynaklarından Apicius ve Cato’nun tariflerine uygun olarak antik yemeklerin üretilmesi, antik kaplarda servis edilerek deneyimli panelist grubu ve tüketiciler tarafından duyusal değerlendirmeye tabi tutulmasıdır. Analizlerde görünüş, koku, doku, lezzet ve genel beğeni alt başlıklarla değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda eğitimli panelistlerin lactuca patina, vıtellina fricta ve libum’a 9 ‘lu skalaya göre genel beğeni açısından sırasıyla 7.88±0.74, 7.75±0.62, 7.57±0.68 değerleri ile ortalamanın üzerinde puan verdikleri görülmüştür. Tüketici beğeni testinde ise 5’li skalaya göre aynı sırayla 4.66±0.52, 4,62±0.68, 4.09±1.15 değerleri ile genel beğeninin yüksek olduğu bulunmuştur.
Referanslar
Akgül, D. & Güneş, V. (2015). Renkler, Anlamları ve Marka Bı̇lı̇nı̇rlı̇ğı̇Üzerı̇ndekı̇Etkı̇sı̇: Kırşehı̇r Örneğı̇. 14. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 07-09 Mayıs 2015. (ss. 95-102). Aksaray
Albustanlıoğlu, T. (2015). Zeugma (Arulis/Ehneş) taş ocaklarında ismi belirlenen bir başka lejyon: Legio IIII Flavia Felix. Anadolu, (41), ss. 135-158.
Albustanlıoğlu, T. & Güleç, H. (2020). Roma İmparatorluk Dönemi Sikkelerinde Yer Alan Gastronomik Unsurlar. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(1), 432- 466. 10.21325/jotags.2020.557
Albustanlıoğlu, T., & Yılmaz, İ. (2021). Gastroarkeoloji: arkeolojik gıda kalıntılarından antik DNA’nın geri kazanımı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5, 42-60.
Altuğ Onoğur, T. & Elmacı, Y. (2011). Gıdalarda Duyusal Değerlendirme, (2. Baskı). İzmir, Sidas Yayıncılık.
Bradley, K. (1998). The Roman Family at Dinner. İçinde: I. Nielsen and H. Nielsen (Eds.). İçinde: Meals in a Social
Context: Aspects of the Communal Meal in the Hellenistic and Roman World Aarhus Studies in Mediterranean
Antiquity 1. Aarhus (2. Baskı., ss. 36-55): Aarhus University Press.
Brown, P. (2000). The study of elites in late antiquity. Arethusa. 33(3), 321–346. http://www.jstor.org/stable/44578408
Clarke, J. R. (2007). Roman life: 100B.C. to A.D. 200. New York: Harry N. Abrams.
Dalby, A. (2010). Cato, On farming - De agricultura. London: Prospect Books.
D'Arms, J. H. (1990). The Roman Convivium and The İdea of Equality. İçinde: O. Murray (Ed.)., Sympotica: A
Symposium on the Symposium (ss. 308-20). Oxford: Claredon Press.
Douglas, M. (1971). Deciphering a Meal. (Myth, Symbol and Culture). M. Douglas and C. Geertz (Eds.)., (ss. 61-82). New York: W.W. Norton.
Dunbabin, K. M. D. (2003). The Roman Banquet: İmages of Conviviality. Cambridge: Cambridge University Press.
Görkay, K. (2017). Zeugma lejyon yerleşkesi: yeni araştırmalar, sonuçlar ve ön değerlendirmeler. Anadolu, (43), 147-178. doi: 10.1501/Andl_0000000444
Güney, S. K. (2021). Üniversite Sektör İşbirliği Çerçevesinde Gastronomi ve Mutfak Sanatları Lisans Programlarının Türk Mutfağına Yönelik Derslerinin Sektör İhtiyaçları Bağlamında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi), Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Güveloğlu, A. (2018). Antik Çağ'da Beslenme ve Damak Tadı . İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Hankinson, R. J. (2008). The Man and His Work. The Cambridge Companion to Galen, ss. 1 – 33. doi: https://doi.org/10.1017/CCOL9780521819541.001
Hawthorne, J. (2000). Vessel volume as a factor in ceramic quantification: the case of African red slip ware. İçinde: Lockyear, K., T.J.T. Sly ve V. Mihăilescu-Bîrliba (Eds.) CAA96. Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology (BAR International Series 845) (ss. 19-24). Archaeopress: Oxford.
Hudson N F. (2010). Changing Places: The Archaeology of the Roman Convivium American Journal of Archaeology. 114 (4), 663–695. doi:10.3764/aja.114.4.663
Korsmeyer, C. (1999). Making Sense of Taste: Food and Philosophy. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press.
Pantke, M. (1993). Antique Roman Dishes- Collection. Marcus Gavius Apicius, “De Re Coquinaria”, Retrieved from https://www.cs.cmu.edu/~mjw/recipes/ethnic/ancient-rome/index.html (12.08.2022 tarihinde ulaşıldı)
Pantel, P. S. (2015). Dining in Ancient Greece. İçinde: J. Wilkins ve R. Nadeau (Eds.). A companion to food in the ancient world. (ss. 224-232). UK: Wiley Blackwell
Shepherd, G. M. (2011). Neurogastronomy: How The Brain Creates Flavor and Why it Matters. Columbia University Press.
Tepecik, A. (2021). Uygarlık Tarihinde Renk (1. Baskı). Ankara: Sistem Ofset Yayıncılık.
Turan, O. (2016). Roma ordusunda beslenme düzeni. Tarih ve Gelecek Dergisi. 2 (3), 25-36. https://doi.org/10.21551/jhf.281938
Vehling, J. D. (1977). Apicius Cooking and Dinning in Imperial Rome. New York: Dover Publications.
Wilkins, J. & Nadeau, R. (Eds.) (2015). A companion to Food in the Ancient World, UK: Wiley Blackwell.
Yılmaz, H. & Erden, G. (2017). Renklerin çorbaların tat algısı üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 5 (Special Issue 2) 265-275.
Yılmaz, İ. & Tuğcu, E. D. (2021). Nörogastronomi ve Beslenme. İçinde: Beslenme ve diyetetikte biyopsikosasyal konulara multidisipliner yaklaşım. A. Özenoğlu (Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi.
Yonge, C. D. (2012). The Deipnosophists or Banquet of The Learned, of Atheneaus. Vol. 1. of 3. London: Forgotten Books.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
