Osmanlı Mutfak Kültüründe Şerbetlerin Yeri ve Tüketimi (The Place and Consumption of Sherbet in Ottoman Cuisine Culture)

Authors

  • Aybuke CEYHUN SEZGİN
  • Pınar DURMAZ

DOI:

https://doi.org/10.21325/jotags.2019.432

Keywords:

Ottoman cuisine, Turkish cuisine, Sherbet

Abstract

Turks have enriched the culture they have had by interacting with many communities in the wide geography in which they spread and also reflected this richness to the culinary culture. Turkish cuisine, which had lived its most splendid era during the Ottoman period, took its place among the world's leading cuisines in the 16th and 17th centuries. In the Ottoman culinary culture, which has a great importance for beverages with food, the lack of alcohol consumption under the influence of Islam contributed to the formation of a rich sherbet and compote culture. The sherbet which is the subject of the study is an important beverage group of the Ottoman cuisine. Among the sherbets mostly mentioned in the Ottoman cuisine culture are tamarind, oxymel, licorice root, poppy, pomegranate, rose, violet, lemon, cherry, cranberry, honey and unriped grape sherbet. The sherbet, which has an important place both in the palace cuisine and in the folk cuisine, has also taken place in various traditions. In particular, serving puerperal syrup to the woman giving new birth and the guests who come to visit after the birth, drinking sherbet in the ceremonies such as affiance and engagement are among the traditions that can reach to the present day. In this study; by giving detailed information about the place, importance and consumption of sherbets known to the Turks in Ottoman cuisine culture; recommendations on the transfer of the sherbet consumption tradition which is facing extinction to the next generations are presented.

References

Ardakoç, B. (2000). Türk Sofrası, İstanbul: Geçit Kitabevi.

Baysal, A. (1993). Türk Yemek Kültüründe Değişmeler, Beslenme ve Sağlık Yönünden Değişmeler. Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları.

Bey, A. (1995). Osmanlı Adet, Merasim ve Tabirleri, İstanbul: Numune Matbaacılık, s.276-277.

Bilgin, A. (2016). “Osmanlı Başkentinin İaşesi ve İstanbul Mutfak Kültürü”, Arif Bilgin, Sibel Önçel (Editör), Osmanlı Mutfağı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi, s.19-44.

Bilgin, A. (2016). “Saray Mutfağı”. Arif Bilgin, Sibel Önçel (Editör), Osmanlı Mutfağı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi, s.29

Bilgin, A., Samancı, Ö. (2008). “İmparatorluğun Son Döneminde İstanbul ve Osmanlı Saray Mutfak Kültürü”, Türk Mutfağı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, s.199-207.

Ceyhun-Sezgin, A. (2017). “Türk Mutfak Kültüründe Demirhindi Şerbeti ve Gastronomi Turizmine Katkısı”, International Rural Tourism and Development Journal (Uluslararası Kırsal Turizm ve Kalkınma Dergisi), 1(1), s.15.

Çınar, İ. (2012). “Sıcaklık ve Sürenin Meyan Kökü (Glycyrrhiza glabra L.) Ekstraksiyonuna Etkisi ve Ekstraksiyon Kinetiğinin Modellenmesi”, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(2), s.22.

Eliaçık, M. (2012). “Baklavaname”, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science. 5(4), s.1-9.

Güldemir, O. (2016). “Geleneksel Türk İçecekleri”, Hilmi Rafet Yüncü (Ed.), İçecek Bilgisi, Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Basımevi, s.101.

Güler, S. (2010). “Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme Alışkanlıkları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, s.26-63.

Gürson, O., Özçelikay, G. (2016). “Tarçın’ın Tarih Boyunca Günümüzdeki Kullanımı”, OTAM; Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 18(18), s.171.

Gürsoy, D. (2013). Tarihin Süzgecinden Mutfak Kültürümüz, İstanbul: Oğlak Yayıncılık, s.93-96.

Hatipoğlu, A., Batman, O. (2014). “Osmanlı Saray Mutfağına Ait Gastronomik Unsurların Günümüz Türk Mutfağı İle Kıyaslanması”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi 11(2), s.63.

Haydaroğlu, İ. (2003). “Osmanlı Mutfağından Notlar”, Tarih Araştırmaları Dergisi 22(34), s.3.

http://www.unutulmussanatlar.com/2015/09/serbetcilik.html (erişim tarihi:10.11.2018)

https://gezipgordum.com/topkapi-sarayi/ (erişim tarihi:20.11.2018)

https://tr.pinterest.com/pin/481744491376316684/ (erişim tarihi:17.12.2018)

Işın-Priscilla, M. (2008). Gülbeşeker: Türk Tatlıları Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Tic. San. A.Ş.

Karademir, Z. (2015). “Osmanlı İmparatorluğunda Şeker Üretim ve Tüketimi (1500-1700)”, OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), 37, s.208-210.

Kaya, D. (2011). Osmanlı Mutfağı. Ankara: Nail Tan Armağanı, s.303-309.

Kemikli, B. (2007). “Divan Şiirinde Hastalık ve Tedavi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(1), s.29-34.

Kılıç, M. (2017). “Sıcak Günlerin Şifalı, Ferahlatıcı ve Zarif İçeceği: Meyan kökü Şerbeti”, Türktarım Dergisi, 240, s.58-59.

Kızıldemir, Ö., Öztürk, E., Sarıışık, M. (2014). “Türk Mutfak Kültürünün Tarihsel Gelişiminde Yaşanan Değişimler”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), s.198-201.

Kurt, B. (2011). “Buz Temininde Sanayileşme ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Kurulan Buz Fabrikaları”, OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), 30(30), s.74.

Kut, G., Kut, T. (2015). Melceü’t Tabbahin Aşçıların Sığınağı. Yazar Mehmet Kamil. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, Pasifik Ofset.

Kuzucu, K. (2016). “İçecek Kültürü”, Arif Bilgin, Sibel Önçel (Editörler), Osmanlı Mutfağı, Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Basımevi, s.124-127.

Lükel, G. (2011). “Demirhindi: Faydaları Saymakla Tükenmeyen Meyve”,

https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_7272.htm. (Erişim Tarihi:07.12.2018).

Mercan, M.S. (2011). Osmanlı İmparatorluğu Yemek Kültüründen Kesitler. III. Uluslararası Doğu Anadolu Bölgesi Geleneksel Mutfak Kültürü ve Erzurum Yemekleri Sempozyumunda sunuldu, Erzurum.

Nakiboğlu, M. (2011). Kültürümüzde Unutulmakta Olan Geleneksel İçeceğimiz Şerbet. III Uluslararası Doğu Anadolu Bölgesi Geleneksel Mutfak Kültürü ve Erzurum Yemekleri Sempozyumunda sunuldu, Erzurum.

Oğuz, B. (1976). Türkiye Halkının Kültür Kökenleri, İstanbul: 1. İstanbul Matbaası, s.758-839.

Özaltın, B. (2016). Farklı Yöntemlerle Konsantre Edilen Demirhindi Şerbetinin Biyoaktivitesinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.

Özdemir, K. (2005). Osmanlı Mutfağı-Türabi Efendi, İstanbul: Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, Günaydın Ofset.

Özdoğan, Y., Işık, N. (2007). Geleneksel Türk Mutfağında Şerbe, 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara.

Özlü, Z. (2011). “Osmanlı Saray Şekerleme ve Şekerlemecileri ile İlgili Notlar” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 58, s.171-190.

Samancı, Ö. (2016). Yemekler: Genel Özellikler, Pişirme Teknikleri ve Uygulamalar. Arif Bilgin, Sibel Önçel (Editörler), Osmanlı Mutfağı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi, s.86-88.

Sarıoğlan, M., Cevizkaya, G. (2016). “Türk Mutfak Kültürü: Şerbetler”, ODTÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, s.237-250.

Sefercioğlu, N. (1985) Türk Yemekleri (XVIII. Yüzyıla Ait Bir Yemek Risalesi, Ankara: Feryal Basım Evi.

Solak, İ. (2009). ”Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anadolu’da Arıcılık” Ciepo Ara Sempozyumu, Osmanlı Öncesi ve Dönemi Osmanlı Kültürünün Orta Asya’daki Kökleri, 24(2), s.349.

Sürücüoğlu, M.S., Özçelik, A.F. (2007). Türk Mutfak ve Beslenme Kültürünün Tarihsel Gelişimi, ICANAS, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15.

Sürücüoğlu, M.S. (2009) “Osmanlı imparatorluğu’nda Mutfak Teşkilatı Protokol Tören ve şenlik Yemekleri” http://www.turkish-cuisine.org (Erişim: 08.11.2018)

Şavkay, T. (2000). Tatlı Kitap-Türk ve Dünya Tatlıları, Ankara: Detay Yayıncılık, s.170-292.

Tali, Ş. (2009). “İstanbul Su Mimarisinde Eminönü Sebillerinin Yeri ve Önemi”, Sanat Dergisi (Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi), 15, s.47.

Tezcan, M. (2000). Türk Yemek Antropolojisi Yazıları, Ankara: TC Kültür Bakanlığı Yayınları:2515, Genç Ofset, s.108.

Tosun, M.N.B., Işın, P.M. (1998). Aşçıbaşı. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Tic. San. A.Ş.

Uzunağaç, Ö. (2015). Selçuklu Anadolu’sunda Beslenme ve Yemek Kültürü, İstanbul: Kitabevi.

Ünaldı, Ü.E. (2007). “Tehdit Altında Bir Kültür Bitkisi: Safran”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), s.53-67.

Ünsal, A. (2011). İstanbul’un Yemek Tarihi, İstanbul: NTV Yayınları.

Yerasimos, M. (2014). 500 Yıllık Osmanlı Mutfağı, İstanbul: Boyut Yayıncılık ve Ticaret A.Ş., s.239-253.

Yılmaz, P. (2012). “Menengiç’ten Şuruba: Gaziantep’te İçecek Kültürü”, Folklor/Edebiyat 18(69), s.26-33.

Yiğit, A. (2016). “Baharatlar”, Semra Günay Aktaş (Ed). Gıda Coğrafyası, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi, s.240.

Published

04/28/2023

How to Cite

CEYHUN SEZGİN , A. ., & DURMAZ , P. . (2023). Osmanlı Mutfak Kültüründe Şerbetlerin Yeri ve Tüketimi (The Place and Consumption of Sherbet in Ottoman Cuisine Culture). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 7(2), 1499–1518. https://doi.org/10.21325/jotags.2019.432

Most read articles by the same author(s)

1 2 > >>