Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı
Anahtar Kelimeler:
Ateşbaz-ı Veli- Mevlevi mutfağı- Mutfak kültürüÖzet
Mevleviliğin en önemli özelliklerinden biri olan çile geleneğinde, dergaha gelen dervişin
bin bir günlük bir sürede çilesini tamamlaması beklenir. Mevlevilikte mutfak (matbah),
yemek pişirilen ve sofra kurulan yer olmasının yanı sıra dervişlerin çilesini tamamladığı
ve temel eğitimlerinin yapıldığı yerdir. Bu bağlamda da bu akımı sistemleştirme ve
profesyonelce idame ettirme gibi son derece güç bir işi, yine o kuvvette ve iradede bir
kişinin yapması gerekmiştir. Hz. Mevlana'nın aynı zamanda fikri varisi olan Sultan Veled
ile doğan Mevlevilik, Ulu Arif Çelebi zamanında büyürken, perde arkasındaki
kahramanlardan biri de Ateşbaz-ı Veli'dir. Dünyada bilinen ilk ve tek aşçı anıt-mezarına
sahip olan Ateşbaz-ı Veli ve son derece özgün kültür unsuru olan Mevlevi mutfağının,
hem unutulan kültür hazinelerinin ortaya çıkarılması hem de son dönemlerde büyük bir
ivme kazanan gastronomik turların ve destinasyonların özgünlüğünün seyahat kararı
üzerindeki önemli etkisi nedeniyle değerlendirilmesi önemli hale gelmiştir. Bu çalışmada,
Mevlevi eğitim ekolü için önemli bir yere sahip olan mutfağın ve bu eğitimin önemli bir
unsuru olan aşçı dede Ateşbaz-ı Veli’nin tanınmasını sağlamak ve Mevlevi mutfağı
özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Referanslar
Bekleyiciler, N. (2015). “Ateşbaz-ı Veli”. Üstüniş Ofset
Matbaa, Konya.
Demirci, M. (2008). “İnsan Eğitimi Açısından Mevlevi
Çilesi”. Mevlana ve İnsan Sempozyumu;
Sempozyum Bildirileri, III. Oturum, İzmir.
Demirci, M. (2013). “Hz. Mevlana ve Mevlevi
Kültürü”. Kubbealtı Yayınları, İstanbul.
Gökalp, H. (2005). “Divan Şairlerinin Gözüyle Mevlevi
Mekânları”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
Cilt: 14, Sayı: 2, s. 281-298.
Halıcı, N. (2007). “Mevlevi Mutfağı”. Metro Kültür
Yayınları, İstanbul.
Halıcı, N. (2009). “Türk Mutfağı”. Oğlak Yayıncılık,
İstanbul.
İyiyol, F. (2014). “Mevlevi Gülbankları ve Mevlevi
Gülbanklarının İşlevsel Açıdan Tahlili”.Turkish
Studies - International Periodical For The
Languages, Literature and History of Turkish or
Turkish Volume 9/6 Spring 2014, p. 583-600.
Karaismailoğlu, A. (2014). “Mevlana ve Anadolu
Geleneği - Mevlana’nın Kimliği ve Anadolu
Geleneği Olarak İsimlendirilebilecek Kimliğe
Katkısı”. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül
Sultanları Buluşması. Türk Dünyası Kültür
Başkenti Ajansı (TDKB),Eskişehir.
Kemikli, B. (2007). “Mesnevi ve Türk İrfanı:
Mesnevihanlık Geleneği”. Uludağ Üniversitesi,
İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, s. 1-20.
Özönder, H. (1988). “Ateşbâz Veli ve Mevlevi
Dergâhlarında Ateşbâz Veli Makâmı'nın Önemi”. 3.
Milli Mevlana Kongresi, Selçuk Üniversitesi
Basımevi,Konya.
Soysal, S. (2007). “Derviş Sofraları”. Doğan Egmont
Yayıncılık, İstanbul.
Şahin,B. (2012). “Mevlevilikte Yemek
Adabı”http://konyaarastirmalari.blogspot.com.tr/20
/12/mevlevilikte-yemek-adabi.html. (Erişim
tarihi, 05.03.2016).
Top, H. H. (2006). “Mevlana ve Mevlevilik
(Mevlevilikte Adap)”. T.C. Konya Valiliği İl Kültür
ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Konya.
Tosun, N. (2004).“Tasavvuf Kültüründe Tekke
Yemekleri”. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma
Dergisi,Yıl:5, Sayı: 12, s. 123-135.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
