Türkiye Turizm Planlaması ve Politikalarında Yabancı Sermayenin Yeri ve Önemi (The Place and Importance of Foreign Capital in Turkish Tourism Planning and Policies)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2021.939Anahtar Kelimeler:
Plan- Politika- Yabancı sermaye- Türk turizm ekonomisiÖzet
Yabancı yatırımlar bölgede turizm gelişimi için plan ve politikaların hayata geçirilmesinde hayati bir fonksiyon sağlamaktadır. Bu açıdan yabancı yatımları turizm gelişiminde zincirin bir halkası olarak görülebilir. Söz konusu bu çalışma Türk turizm planlama ve politikalarında yabancı sermayeye ne düzeyde yer verildiği, niteliğinin nasıl olduğu, yabancı firmaların turizmin hangi alanlarında faaliyet gösterdiği ve menşelerinin nereler olduğu sorularına yanıt aranmıştır. Araştırma, doküman ve arşiv incelemesi yöntemiyle içerik analizine tabii tutulmuş olup beş yıllık kalkınma planları ve turizm özel ihtisas komisyon raporlarında yer alan yabacı sermayeye ait ifadeler ile T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın paylaştığı yabancı firma listesinde yer alan turizmle ilgili firmalar incelenmiştir. Mevcut sonuçlar, Türk turizm plan ve politikalarında yabancı sermayeye ilişkin hedeflere ulaşılsa da eksiklikler barındırdığı ve bu durumun da turizmde faaliyet gösteren yabancı firmaların sayının artmasında bir sınırlılık oluşturduğu yönündedir. Bununla birlikte Türkiye’de turizm sektörüne yatırım yapan yabancı yatırımcıların dünyanın büyük bir bölümüne yayıldığı ve firma sayısının dağıldığı coğrafyaya oranla düşük olduğu saptanmıştır. Türkiye’nin turizm sektörüne yatırım yapan yabancı firmaların büyük bir bölümü Almanya menşeli olduğu sonucu elde edilmiştir.
Referanslar
Akar, G. (2021). Doğrudan yabancı yatırımlar ve turizm arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (43), 191-204.
Ak, Ö. & Zengin, B. (2020). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımları: turizm sektörü üzerine bir değerlendirme. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 85-108.
Akın, G. & Oğuzbalaban, G. (2017). Türk turizm sektörü açısından doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının önemi: 2003-2016 yılları arası değerlendirme. I. International Symposium on Economics, Finance, and Econometrics Kongre Kitabı. Düzenleyici Kuruluşlar: İstanbul Üniversitesi & Sakarya Üniversitesi.
Altıntaş, A. (1988). Turizmde yabancı sermaye yatırımları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Arıkan, R. (2013) Araştırma yöntem ve teknikleri. 2.Basım. Ankara: Nobel Yayın.
Aslan, N. (1997). Uluslararası özel sermaye akımları: portföy yatırımları ve sıcak para hareketleri, 2.B., İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Bahar, O. (2010). Turizm sektörüne sağlanan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının (DYSY) ekonomik büyüme üzerine olan olası etkisi: Türkiye örneği (1986–2006). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1), 27-40.
Batman, O. & Cömert, T. (2002). Türk turizm planlamasında yaşanan kronik uygulama sorunları. T.C. Turizm Bakanlığı, II. Turizm Şurası, I. Cilt, ss: 125-141, Ankara.
Coşkun, İ. O. (2004). Turizm planlaması ve politikası için en uygun talep öngörü yönetiminin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı. Yayınlamamış Yüksek Lisan Tezi.
Çeken, H. (1998). Türkiye'de yabancı sermaye ve turizm sektörü açısından bir değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balıkesir.
Çeken, H. (2003). Küreselleşme sürecinde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türk turizm yatırımlarına etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Çeken, H. (2003). Türk turizminde yabancı sermaye ve yabancı sermaye ortamının iyileştirilmesine yönelik öneriler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10), 25-45.
Çetinkaya, M. (2004). Türkiye ekonomisinde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının sektörel dağılımının önemi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Bilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Konya.
Demir, O.Ö. (2017). Nitel araştırma yöntemleri. (editör: Kaan BÖKE). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. (içinde). 5. Baskı. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
Demircioğlu, A. G. (1997). Turizm planlaması kapsamında türk turizminin planlamaya ilişkin öncelikleri ve sosyal turizm planlaması; Foça 137 örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşlemeciliği ABD., Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
Edgell Sr, D. L. (1990). International tourism policy. Newyork: Van Nostrand Reinhold.
Ege, Z. & Gürdoğan, A. (2006). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türk turizm sektörü açısından değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(5), 42-58.
Erkılıç, A. Y. (2013). Türk turizminde konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetine yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarıyla turizm gelirleri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine ampirik bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Goeldner, J. R., Charles, R., & McIntosh, R. W. (2003). Tourism: principles, practices, philosophies. John Wiley & Son (New Jersey).
Gunn, C. A. & Var, T. (2002). Tourism planning; basics, concepts, cases. Fourth edition, Routledge pres, Newyork.
Inskeep, E. (1991). Tourism planning: an ıntegrated and sustainable devolopment approach. Van Nostrand Reinhold, Newyork, ss: 35.
Işık, C. (2016). Türkiye’de turizm harcamaları, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve ekonomik büyüme ilişkisinin sınır testi yaklaşımıyla analizi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-8.
İçöz, O. Var, T. & İlhan, İ. (2002). Turizm planlaması; turizmde bölgesel planlama yaklaşımları. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
Kar, M. & Kara, M. (2004). Gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye hareketleri ve krizler. Finans-Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 41(481), Nisan, 70-84.
Korkmaz, S. (1993). Turizm planlaması ve yat turizmi örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lickorish, L. J., Jefferson, A., Bodlender, J., & Jenkins, C. L. (1991). Developing tourism destinations: policies and perspectives. Essex: Longman.
Maxfield, M. G. & Earl R. B. (2005). Research methods for criminal justice and criminology. Fourth Edition. Wadsworth. Thomson Learning.
Neuman, W. L., & Wiegand, B. (2000). Criminal justice research methods: qualitative and quantitative approaches. Boston, MA: Allyn and Bacon.
Olalı, H. (1990). Turizm politikası ve planlaması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fak. İşletme İktisadı Enst.. İstanbul.
Özbey, F. R. (1995). Türkiye’ de turizm politikası ve planlaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
Selek, D. (2009). Turizm sektöründe yabancı sermaye yatırımları: 1980 dönemi sonrası üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Süleyman Demirel Üniversitesi.
Simmons, D. G. (1994), Community participation in tourism planning, Tourism Management, 15(2), April 1994, 98-108.
Şahbaz, R. P. (2000). Hukuki, dini ve ahlaki kuralların turizm planlamasına etkisi. İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 2, Sayı:2.
T. C. Başbakanlık DPT (1963). 1. kalkınma planı [https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Birinci-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1963-1967%E2%80%8B.pdf] Erişim tarihi: 10/07/2021.
T. C. Başbakanlık DPT (1979). 4. kalkınma planı. [https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/D%C3%B6rd%C3%BCnc%C3%BC-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1979-1983%E2%80%8B.pdf] Erişim tarihi: 10/07/2021.
T. C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2021) Turizm özel ihtisas komisyonu raporları. [https://www.sbb.gov.tr/ozel-ihtisas-komisyonu-raporlari/#1540024439304-a1816e9a-4191] Erişim tarihi: 10/07/2021.
T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2007). Türkiye turizm stratejisi 2023. [https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0] Erişim Tarihi: 13/07/2021.
T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2020-Aralık). Yabancı sermayeli firma listesi [https://sanayi.gov.tr/merkez-birimi/14a09761d390/diger/b81094] Erişim Tarihi: 05/07/2021.
Tarhan, C. (1998). Tourism policies, Ankara: Bilkent University.
Tosun, C. and Timothy, D. J. (2001), Shortcomings in planning approaches to tourism devolopment in devoloping counties; the case of Turkey, International Journal of Contemporary Hospitality Management 13(7), 352 – 359, 2001.
TURSAB (2021). Yıllara göre turizm gelirleri ve gelen turist sayısı istatistiği. [https://www.tursab.org.tr/istatistikler/turist-sayisi-ve-turizm-geliri] Erişim tarihi: 10/07/021.
Uygur, E. (2001), Ekonometri: yöntem ve uygulama. Ankara: İmaj Yayıncılık.
Williams, A. M. & Shaw, G. (1998). Tourism and economic development: european experiences. J. Wiley. Belhaven Pr. 2nd edition London.
Yavan, N., & Kara, H. (2003). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve bölgesel dağılışı. Coğrafi Bilimler Dergisi/Turkish Journal of Geographical Sciences, 1(1), 19-42.
Yentürk, N. (2003). Birikimin kaynakları. içinde A.H. Köse, F. ŞENSES ve E. Yeldan (der.), İktisat Üzerine Yazılar II, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar, (463-503), İstanbul: İletişim Yayınları.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
