Örgütsel Güvenin Olumsuz Durumları Bildirme Davranışı Üzerindeki Etkisi: Antalya’daki Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma (The effect of Organizational Trust on Whistleblowing: A Research on Five Star Hotel Employees in Antalya)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2020.681Anahtar Kelimeler:
Örgütsel güven- Olumsuz durumları bildirme- Otel işletmeciliğiÖzet
Bu araştırmanın amacı, otel çalışanlarının algıladıkları örgütsel güvenin olumsuz durumları bildirme davranışları üzerindeki etkisini belirleyebilmektir. Araştırma nicel olup, veriler Antalya’nın Belek bölgesinde faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinde görev yapan 586 işgörene anket uygulanarak elde edilmiştir. Elde edilen veriler frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri ile betimlenmiş; değişkenler arası ilişkiler korelasyon ve regresyon analizi ile ortaya konulmuştur. Korelasyon analizi sonucunda, örgütsel güven ile içsel bildirme arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Örgütsel güven ile dışsal bildirme arasında ise anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Örgütsel güvenin içsel bildirme üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen basit doğrusal regresyon analizi sonuçları, çalışanların örgütsel güven algılarının içsel bildirme davranışlarını arttırdığına işaret etmektedir. Araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda, uygulamaya ve alanyazına yönelik öneriler getirilmeye çalışılmıştır.
Referanslar
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2), 179-211.
Aksu, A., Yılmaz, İ. A. & Orçan, A. (2016). Denetimde bilgi uçurma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1727-1748.
Alleyne, P., Hudaip, M. & Pike, R. (2013). Towards o conceptual model of whistle-blowing intentions among external auditors. The British Accounting Review, 45(1), 10-23.
Alper, M. (2018). Whistleblowing ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiye örgüt kültürünün etkisi ve bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Aydın, U. (2003). İş hukuku açısından işçinin bilgi uçurması (whistleblowing). Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 79-100.
Bagraim, J. J. & Hime, D. (2007). The dimensionalıty of workplace interpersonal trust and its relationshıp to workplace affective commitment. Journal of Industrial Psychology, 33 (3), 43-48.
Bakhshkandi, K. M. (2014). Türkiye ve İran’daki bazı devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanlarının örgütsel güvene ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Banisar, D. (2015). Whıstleblowing: International standards and developments. Corruption and Transparency: Debating the Frontıers Between State, Market and Socıety. (I. Sandoval, ed.), World Bank-Institute for Social Research, Washington.
Başol, O. & Karatuna, I. (2015). Örgütlerde olumsuz durumların ifşa edilmesi ve örgütsel iletişim ilişkisi. Marmara Üniversitesi İ. İ. B. Dergisi, 37(2), 153,170.
Bromiley, P. & Cummings, L. L. (1996). The organizational trust ınventory. Trust in organizations: Frontiers of theory and research, 302 (330), 39-52.
Bromiley, P., & Harris, J. (2006). Trust, transaction cost economics, and mechanisms. Handbook of trust research, 5(2), 124-143.
Brower, H. H., Schoorman, F. D., & Tan, H. H. (2000). A model of relational leadership: The integration of trust and leader–member exchange. The Leadership Quarterly, 11(2), 227-250.
Brown, J. A. (2008). Whistleblowing in the Australian Public Sector. Australia, E Press.
Büte, M. (2011). Etik iklim örgütsel güven ve bireysel performans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 25(1), 171-192.
Celep, C. & Konaklı, T. (2012). Bilgi uçurma: Eğitim örgütlerinde etik ve kural dışı uygulamalara yönelik bir tepki. E-İnternational Journal of Educational Research, 3(4), 65-88.
Chathoth, K. P., Mak, B., Jauuhari, V. & Manaktola, K. (2007). Employees’ perceptions of organizational trust and servıce climate: A structural model combining their effects on employee satisfactıon. Journal of Hospitality & Tourism Research, 31(3), 338-357.
Cook, J. & Wall, T. (1980). New work attitude measures of trust, organizational commitment and personal need non-fulfilment. Journal of Occupational Psychology, 53 (1), 39-52.
Çetinel, E. (2008). Örgütsel güven ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki üzerine bir örnek olay. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Demirdağ, A.Ş. (2015). Örgütsel güven ve iş tatmini arasındaki ilişki: Otel işletmeleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Demirtaş. Ö. & Biçkes, M. (2014). Makyavelizm’in olumsuz durumları ifşa etme niyeti üzerindeki etkisi: bir alan çalışması. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(2), 98-112.
Dinç, S. (2007). Örgütsel güven yaratmada örgüt kültürünün rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dozier, J. B., & Miceli, M. P. (1985). Potential predictors of whistle-blowing: A prosocial behavior perspective. Academy of Management Review, 10(4), 823-836.
Dworkin, M. T. (2006). Sox and whistleblowing. Michigan Law Review, 105(8), 1757-1780.
Eren, V. & Orhan, U. (2013). Kurumsal sosyal sorumluluğun çalışanların kötü yonetimi ifşa düzeylerine etkisi üzerine bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 455-468.
Gezegen, S. (2010). İş güvencesizliği ve algısı ve örgütsel güven arasındaki ilişki: Bir mobilya işletmesinde alan araştırması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Huff, L. & Kelley, L. (2003). Levels of organizational trust in ındividualist versus collectivist societies: A seven-nation study. Organization Scıence, 14 (1), 81-90.
Jackson, D., Peters, K., Andrew, S., Edenborough, M., Halcomb, E., Luck, L. & Wilkes, L. (2010). Trial and retribution: A qualitative study of whistleblowing and workplace relationships in nursing. Contemporary Nurse, 36(2), 34-44.
Kalıpçı, B. M. (2014). Konaklama işletmelerinde en iyi insan kaynakları uygulamalarının örgütsel güvene etkisi: Manavgat örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Karcıoğlu, S. M. & Naktiyok, A. (2015). Örgütsel ortamda algılanan güven düzeyinin sinizm üzerindeki rolü: Atatürk Üniversitesi idari personeli üzerinde bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 19-34.
Koç, H. & Yazıcıoğlu, İ. (2011). Yöneticiye duyulan güven ile iş tatmini arasındaki ilişki: kamu ve özel sektör karşılaştırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), 46-57.
Kozak, M. A., & Șahİn, S. (2018). Inferences on whistleblowing and ethical dilemmas. Anatolia: Turizm Arastirmalari Dergisi, 29(1), 31-38.
Lamsa, M. A. & Pucetaite, R. (2006). Development of organizational trust among employees from a contextual perspective. Business Ethics: A Europeen Review,16 (2), 130-141.
Mayer, C. R., Davis, H. J. & Schoorman, D. F. (1995). An integrative model of organizational trust”. Acedemy of Management Review, 20 (3), 709-734.
McKnight, H. D., Cummings, L. L. & Chervany, L. N. (1998). Intial trust formation ın new organizational relationships. Acedemy of Management Review, 23 (3), 473-490.
Mesmer-Magnus, J. & Viswesvaran, C. (2005). Örgütlerde whistleblowing: whistleblowing niyetleri, eylemler ve misilleme korelasyon incelenmesi. İş Ahlakı Dergisi, 62(3), 277-297.
Micelli, M., Near, P. J., Regh, T. M. & Scotter, V. R. J. (2012). Predicting employee reactions to perceived organizational wrongdoing: Demoralization, justice, proactive personality and whistle-blowing. Human Relations, 65(8), 923-954.
Mishra, A. K. (1996). Organizational responses to crisis. Trust in organizations: Frontiers of Theory and Research, 1(1), 1-32.
Mishra, J. B. & Morrissey, A. M. (1990). Trust in employee/employer relationships: A survey of West Michigan managers. Public Personnel Management, 19 (4), 443-485.
Near, J. P., & Miceli, M. P. (1985). Organizational dissidence: The case of whistle-blowing. Journal of Business Ethics, 4(1), 1-16.
Near, J. P., & Miceli, M. P. (2008). Wrongdoing, whistle-blowing, and retaliation in the US government: What have researchers learned from the Merit Systems Protection Board (MSPB) survey results?. Review of Public Personnel Administration, 28(3), 263-281.
Near, P. J. & Miceli, P. M. (1985). Organizational dissidence: The case of whistle-blowing. Journal of Business Ethics, 4(1), 1-16.
Omarov, A. (2009). Örgütsel güven ve iş doyumu: Özel bir sektörde uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Özdemir, E. N. (2015). Whistleblowing (Bilgi İfşasının) örgütsel güvene etkileri üzerine bir alan araştırması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Özler, E. D., Atalay, G. C. & Şahin, D. M. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 2 (2), 47-57.
Park, H., Rehg, M. T., & Lee, D. (2005). The influence of Confucian ethics and collectivism on whistleblowing intentions: A study of South Korean public employees. Journal of Business Ethics, 58(4), 387-403.
Peters, L. (2014). Whistleblowing and corporate governance the role of internal audit in whistleblowing, Chartered Institute of Internal Auditors, Financial Times. http://www.iia.org.uk/resources/global-guidance/practiceadvisories/2440-2-communicating-sensitive-information-within-andoutside-the-chain-of-command sayfasından erişilmiştir.
Polat, R. (2013). Ortaöğretim kurumlarında kronizm algısının örgütsel güven üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
Puusa, A. & Tolvanen, U. (2006). Organizational identity and trust. Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies, 11 (2), 29-33.
Ray, L. S. (2006). Whistleblowing and organizational ethics. Nursing Ethics, 13(4), 438-445.
Read, W. J. & Rama, D. (2003). Whistleblowing to internal auditors. Managerial Auditing Journal.18(5), 354-362.
Reinke, S. J. & Baldwin, J. N. (2001). Birisi dinliyor mu? ABD Hava Kuvvetleri'nde performans değerlendirme geri bildirimi. Siyasi ve Askeri Sosyoloji Dergisi, 29 (1), 160-193.
Rothschild, J., & Miethe, T. D. (1999). Whistle-blower disclosures and management retaliation: The battle to control information about organization corruption. Work and Occupations, 26(1), 107-128.
Tan, H. H. & Lim, A. K. (2009). Trust in coworkers and trust in organizations. The Journal of Psychology, 143(1), 45-66.
Tokgöz, E. (2012). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Tüzün, K. İ. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamaoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(2), 93-118.
Uslu, O. (2013). Güç mesafesi algısının örgütsel güvene etkisi: Bir devlet üniversitesi örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Yarmacı, N. (2018). İşgörenlerin örgütsel dışlanma algılarının örgütsel sessizlik ve olumsuz durumları bildirme eğilimlerine etkisi: Otel işletmeleri örneği. Yayınlanmamış doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Yılmaz, E. (2017). The relatıonship of organizational ambidexterity wıth whistleblowing act and employees’ intention to leave. Unpublished Ph.D. thesis, Teditepe University, Istanbul.
Yılmaz, S. Y. (2018). Liderlik ile çeşitli örgütsel davranış türleri arasındaki ilişki: Bir alan araştırması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Üniversitesi Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Yücel, Z, P. (2006). Örgütsel güven ve iş tatmini ilişkisi ve bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Zaheer, A., McEvily, B. & Perrone, V. (1998). Does trust matter? Exploring the effects of interorganizational and interpersonal trust on performance. Organization Science Jornaly, 9(2), 142-159.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
