Turizmin Çevresel Etkilerine Yönelik Algı, Kentsel Aidiyet Duygusu ve Turizm Gelişimini Destekleme Tutumu Arasındaki İlişki (The Relationship Between the Perception of Tourism’s Environmental Impacts, the Urban Belonging and the Attitude to Support Tourism Development)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2022.1135Anahtar Kelimeler:
Turizm ve çevre- Kentsel aidiyet- Turizm gelişimini destekleme tutumu- AntalyaÖzet
Yerel halkın turizm gelişimine yönelik tutumu turizm gelişimi ve sürdürülebilir bir turizm başarısı için anahtar bir rol üstlenmektedir. Önemli turistik arz kaynaklarına sahip destinasyonlarda yerel halk belirli faktörlerin etkisiyle turizm gelişimine yönelik olumlu ya da olumsuz tutum sergileyebilir. Bu çalışmanın amacı yerel halkın kentsel aidiyeti, turizmin çevresel etkilerine yönelik algıları ve turizm gelişimini destekleme tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Belirlenen bu amaçlar doğrultusunda nicel araştırma yöntemlerinden faydalanılarak Antalya’da ikamet eden yerli halka uygulanan 500 anketten kullanılabilir nitelikte olan 494 adeti analize tabi tutulmuştur. Araştırmada elde edilen bulgular; kentsel aidiyet algısı ile turizm gelişimini destekleme tutumu arasında ve turizmin olumlu çevresel etkileri algısı ile turizm gelişimini destekleme arasında pozitif yönlü bir ilişkinin varlığına işaret etmektedir. Turizmin olumsuz çevresel etkileri algısı ile turizm gelişimini destekleme tutumu arasında ise negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Çalışma bulguları doğrultusunda destinasyon yönetim paydaşlarının yerel halkın turizm gelişimine desteklerini sağlamak üzere salt ekonomik çıkarlara odaklanmak yerine turizmin olumsuz çevresel etkilerini minimize edecek çalışmalara da odaklanmaları tavsiye edilmektedir.
Referanslar
Ahipaşaoğlu, S. & Çeltek, E. (2006). Kırsal Turizmin Etkileri, Özellikleri ve Sorunları. İ. Arıkan (Ed.) içinde, Sürdürülebilir Kırsal Turizm (s. 63-91). Ankara: Gazi Kitabevi.
Akbarishahabi, L. (2022). İnsan ölçeğinde tasarlanan kentsel mekanlar ve kent sakinlerinin aidiyet duyguları üzerine bir değerlendirme. Kent Akademisi Dergisi, 15(1), 136-154. https://doi.org/10.35674/kent.991918.
Akgül, B. M. (2016). Kentleşme ve Rekreasyon. S. Karaküçük (Ed.) içinde, Rekreasyon Bilimi (s. 295-312). Ankara: Gazi Kitabevi.
An, Z. & Liu, L. (2014). The influence factors of SNS users’ sense of belonging: Theoretica lmodel and empirical test-a cross culture study on SNS. Elife Sciences, 3, 332-337.
Arslan Ayazlar, R. & Ayazlar, G. (2016). Yerel halkın turizmin etkilerine yönelik tutumunda aidiyet duygusu ve yaşam tatmininin rolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 1451-1470.
Ataman, D. & Özer, Ö. (2020). Mardin yerel halkının turizm algısının turizmi destekleme niyeti üzerindeki etkisi. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 2(2), 203-215.
Avcıkurt, C. (2009). Turizm Sosyolojisi, 3. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
Bayhan, M. (2022). Kentleşme sürecinde sosyo-ekonomik faktörler ile kentlilik. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 5(1), 39-69. https://doi.org/10.38004/sobad.1083503.
Becken, S. & Patterson, M. (2006). Measuring national carbon dioxide emissions from tourism as a key step towards achieving sustainable tourism. Journal of Sustainable Tourism, 14(4), 323-338. https://doi.org/10.2167/jost547.0.
Bimay, M. (2021). Yerel katılım açısından kent ve kentli kimliği, kentsel aidiyet ve kentsel farkındalık düzeyi: Batman örneği. The Journal of Social Science, 5(9), 88-108. https://doi.org/10.30520/tjsosci.872121.
Britton, S. (1989). Tourism, Dependency and Development: A Model of Analysis. in T.V. Singh, H. L. Theuns & F. M. Go (Ed.), Towards appropriate tourism: The case of developing countries (pp. 93–116). Frankfurt: Peter Lang.
Butler, R. W. (1980). Concept of tourist area cycle of evolution: Implications formanagement of resources. Canadian Geographer, 24(1), 5–12. https://doi.org/10.1111/j.1541-0064.1980.tb00970.x
Buzlukçu, C. (2020). Yerel Halkın Yer Kimliği, Topluluğa Bağlılığı, Sürdürülebilir Turizm Tutumu, Turizmin Gelişimini Destekleme Tutumu ve Yaşam Memnuniyeti İlişkisi, (Yayınlanmamış Doktora tezi), Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
Buzlukçu, C. ve Avcıkurt, C. (2021). Yavaş şehirlerde yerel halkın yer kimliği ve topluluğa bağlılıklarının sürdürülebilir turizm tutumlarına etkisi: Seferihisar’da bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43, 117-138. https://doi.org/10.30794/pausbed.753992
Büyükkuru, M., & Yılmaz, İ. (2022). Determining the development level of cappadocia tourism. Journal of Tourism & Management Research, 7(1), 960-974. https://doi.org/10.5281/zenodo.6501334.
Çalışkan, U. & Özer, Ö. (2022). Turizm çeşidi ve destinasyonun gelişmişliği ile yerel halkın algıları ve destek tutumları arasındaki ilişki: Karşılaştırmalı bir araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 28-52. https://doi.org/10.32572/guntad.961861.
Çelik, S. & Rasoolimanesh, S. M. (2021). Residents’ attitudes towards tourism, cost–benefit attitudes, and support for tourism: A pre-development perspective. Tourism Planning & Development, 1-19. https://doi.org/10.1080/21568316.2021.1873836
Dedeoğlu, B. B., Karakuş, Y., Çalışkan, C. & Aydın, Ş. (2021). A complexity perspective for antecedents of support for tourism development. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 1-31. https://doi.org/10.1108/JHTI-02-2021-0048
Doğan, M. & Sökmen, S. (2021). Turizm araştırmalarında sosyal değişim teorisi’nin çeyrek yüzyılı. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1220-1237. https://doi.org/10.26677/TR1010.2021.763
Doxey, G. (1975). Causation Theory of Visitor–Resident Irritants: Methodology and Research Inferences. The Impact of Tourism. Sixth Annual Conference Proceedings (s. 195-198). San Diego: The Travel Research Association.
Ekici, R. & Çizel, B. (2014). Yerel halkın turizm gelişimi desteğine ilişkin tutumlarının destinasyonların gelişme düzeylerine göre farklılıkları. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3), 73-87.
Filiz, A., & Yılmaz, Ö. D. (2017). Turizm gelişim yaklaşımları kapsamında yerel halkın turizme yönelik algı ve tutumları: Mazı Köyü türkbükü karşılaştırmalı analizi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1799-1824. doi: 10.17218/hititsosbil.329873
Göktaş Kulualp, H. & Sarı, Ö. (2019). Destekleme davranışı ve sosyal değişim teorisi kapsamında kırsal turizmin etkilerinin değerlendirilmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 643-666. https://doi.org/10.33206/mjss.469686
Güler, O. (2019). Turizm ve Çevre. A. Çakıcı (Ed.) içinde, Genel Turizm (s. 109-136). Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Han, V., Polat, G. & Coşkun, S. (2022). Türkiye’de turizm gelişiminin çevresel bozulma üzerine etkisinin değerlendirilmesi. Fiscaoeconomia, 6(2), 345-361. https://doi.org/10.25295/fsecon.1049390
Haseeb, M. & Azam, M. (2021). Dynamic nexus among tourism, corruption, democracy and environmental degradation: A panel data investigation. Environment, Development and Sustainability, 23, 5557–5575. DOI: 10.1007/s10668-020-00832-9
Jangra, R. & Kaushik, S. P. (2022). Understanding tribal community’s perception toward tourism impacts: the case of emerging destinations in western Himalaya, Kinnaur. Asian Geographer, 39(1), 69-92. https://doi.org/10.1080/10225706.2020.1830134
Kahraman, N. & Türkay, O. (2014). Turizm ve Çevre. Ankara: Detay Yayıncılık.
Kılıç, İ. & Seçilmiş, C. (2022). Effects of exceeding social carrying capacity on residents’ support for tourism: The mediating role of community participation and quality of life. Turizm Akademik Dergisi, 9(1), 341-355.
Ko, D. W. & Stewart, W. P. (2002). A structural equation model of residents’ attitudes for tourism development. Tourism Management, 23(5), 521-530. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(02)00006-7
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2022). Kültür ve Turizm Bakanlığı. İşletme (Bakanlık) Belgeli Tesis Konaklama İstatistikleri. 22.04.2022 tarihinde https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201121/isletme-bakanlik-belgeli-tesis-konaklama-istatistikleri.html adresinden alınmıştır.
Kyle, W. M. Russell, Z., Alec, M., Denley, T. J., Rojas, C., Hadjidakis, E., et al. (2022). Residents’ pro-tourism behaviour in a time of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 30(8), 1858-1877. https://doi.org/10.1080/09669582.2021.1985128
Látková, P. & Vogt, C. A. (2012). Residents’ attitudes toward existing and future tourism development in rural communities. Journal of Travel Research, 51(1), 50-67. https://doi.org/10.1177/0047287510394193
Lindberg, K. & Johnson, R. L. (1997). Modelling resident attitudes toward tourism. Annals of Tourism Research,24(2), 402–424. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)80009-6
Liu, S. Zhang, F., & Wu, F. (2022). Contrasting migrants' sense of belonging to the city in selected peri-urban neighbourhoods in Beijing. Cities, 120, 1-12. 10.1016/j.cities.2021.103499.
Madrigal, R. (1993). A tale of tourism in two cities. Annals of Tourism Research, 20(2), 336–353. https://doi.org/10.1016/0160-7383(93)90059-C
Madrigal, R. (1995). Residents’perceptions and the role of government. Annals of Tourism Research, 22(1), 86–102. https://doi.org/10.1016/0160-7383(94)00070-9
Nepal, S. K. (2008). Tourism-induced rural energy consumption in the Annapurna region of Nepal. Tourism Management, 29(1), 89-100.
Nunnally, J.C. (1978). Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill.
Öztürk, S. M. ve Halaç, H. H. (2020). Mekânsal aidiyet ve kültür turizmi ilişkisi. Uluslararası Doğu Anadolu Fen Mühendislik ve Tasarım Dergisi, 2(2), 434-445. Doi: 10.47898/ijeased.813709
Özyurt, C. (2007). Yirminci yüzyıl sosyolojisinde kentsel yaşam. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(8), 111-126.
Pearce, P. L., Moscardo, G., & Ross, G. F. (1996). Tourism Community Relationships. New York: Pergamon.
Qin, X. Shen, H., Ye, S. & Zhou, L. (2021). Revisiting residents’ support for tourism development: The role of tolerance. Journal of Hospitality and Tourism Management, 47, 114-123. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2021.02.010
Saunders, M., Lewis, P. & Thornhill, A. (2009). Research Methods for Business Students. New York: Pearson.
Stylidis, D. (2018). Place attachment, perception of place and residents’ support for tourism development. Tourism Planning & Development, 15(2), 188-210.
Şentürk, A. & Gülersoy, N. Z. (2019). Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşimi bağlamında kullanıcı sürekliliğinin irdelenmesi: Kadıköy Moda örneği. Megaron, 14(1), 145-159. DOI: 10.5505/MEGARON.2018.71676
Tapdık, S. (2021). Kentsel mekânlara duyulan aidiyet hissinin kadınların siyasal/ yönetsel katılımına etkisi: Batı Karadeniz Bölgesi’nde bir alan araştırması. Journal of Public Economy and Public Financial Management, 1(1), 52-59.
Teng, Y., Cox, A. & Chatziantoniou, I. (2021). Environmental degradation, economic growth and tourism development in Chinese regions. Environmental Science and Pollution Research, 28, 33781–33793. DOI: 10.1007/s11356-021-12567-9
Teye, V., Sönmez, S. F. & Sırakaya, E. (2002). Resident attitudes toward tourism development. Annals of Tourism Research, 29(3), 668-688. DOI: 10.1016/S0160-7383(01)00074-3
Tosun, C., Dedeoğlu, B. B., Çalışkan, C. & Karakuş, Y. (2021). Role of place image in support for tourism development: The mediating role of multi-dimensional impacts. International Journal of Tourism Research, 23, 268-286. https://doi.org/10.1002/jtr.2405
Turut, H. & Özgür, E. M. (2018). Bir kente göçün hikâyesi: süreçler, bütünleşme ve aidiyet. Coğrafi Bilimler Dergisi, 6(1), 153-180. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000196
TÜİK (2021). Türkiye İstatistik Kurumu. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. 20.04.2022 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 adresinden alınmıştır.
Unurlu, Ç. (2021). The effect of place personality on resident welcoming tourist through positive and negative impacts of tourism. International Journal of Tourism Research, 23(4), 636–651. https://doi.org/10.1002/jtr.2431
Vieira de Souza Meira, J. & Hançer, M. (2021). Using the social exchange theoryto explore the employee-organization relationship in the hospitality industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 33(2), 670-692. DOI:10.1108/IJCHM-06-2020-0538
Wua, T. P., Wub, H. C., Yea, G., Wu, X. & Pan, B. (2022). The contribution of international tourism development to economic growth in Chinese economy. Journal of Policy Research in Tourism, 1-15. https://doi.org/10.1080/19407963.2022.2088773
Zhuang, X., Yao, Y. & Li, J. J. (2019). Sociocultural Impacts of Tourism on Residents of World Cultural Heritage Sites in China. Sustainability, 11(3), 1-19. https://doi.org/10.3390/su11030840
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
