Kazak Mutfak Kültürü ve Gelişimi (Culture and Development of Kazakh Cuisine)

Authors

  • Urmanbek TAGMANOV
  • Şevki ULEMA

DOI:

https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1235

Keywords:

Kazakistan turizmi, Kazak mutfağı, Mutfak gelişim tarihi

Abstract

Tarih boyunca Kazakistan ulusal kimliğini korumak için farklı ekonomik ve siyasi zorluklarla karşılaşmış, kültürel etkileşimlerin değişim yönündeki baskısına maruz kalmıştır. Kazakistan topraklarında asırlardır çeşitli farklı etnik kökenden insanlar yaşamakta ve bunların kültürleriyle yakın temasta olan Kazak kültürü zenginleşerek ve çeşitlenerek gelişimine devam etmektedir. Kazak mutfak kültürünün bu tür bir etkileşimden çok etkilendiğini söylemek mümkündür. Çağdaş Kazak mutfak kültürünün anlaşılabilmesi için Kazak mutfak tarihini ve bir bütün olarak Kazak toplumunun gelişim ve oluşumunun araştırılmasında fayda vardır. Bu çalışmada, Kazakistan turizmi ve Kazak mutfağının tarihsel gelişimi araştırılmıştır. Kavramsal değerlendirme yöntemi kullanılan çalışmada Kazakistan turizmi ile Kazak mutfağının tarihi ve gelişimi üzerinde ayrıntılı bilgiler sunulmuştur. Çalışma, Kazak mutfak kültürü üzerinde araştırma yapanlara ve kökenleri Orta Asya’ya dayanan Türk mutfak kültürünü araştıranlara katkı sağlayacağı için önemli görülmektedir.

References

Әлімбай (Alimbai), Н. (2011). Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлi жүйесi (Geleneksel kazak etnografik kategorileri, kavramları ve isimleri sistemi). Энциклопедия (Ansiklopedi).

Том (Cilt. 1), Алматы (Almatı): DPS (yayınevi).

Әлімбай (Alimbai) Н. (2012). Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлi жүйесi (Geleneksel kazak etnografik kategorileri, kavramları ve isimleri sistemi). Энциклопедия (Ansiklopedi). 2-Том (Cilt. 2), Алматы (Almatı), РПК Слон (Slon yayınevi).

Бекназаров (Beknazarov), Р. А. (2009). Казахи и чай: историко-этнографическое исследование (Kazaklar ve çay: tarihsel ve etnografik araştırma). Этнографическое обозрение (Etnografik İnceleme Dergisi), (5), 51-62.

Бикенов (Bikenov), А. (2010). Қазақтың мәтериалдық мәдениеті (Kazak maddi kültürü). Астана (Astana), Фолиант (Foliont yayınevi).

Бимыкова (Bimıkova), A. K. (2014). ХІХ ғасырдың ортасы-ХХ ғасырдың басындағы қазақ халқының тамақтану жүйесіндегі өзгерістер (19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın başlarına kadar Kazak halkının beslenme sistemindeki değişiklikler). In Полевые исследования в Прииртышье, Верхнем Приобье и на Алтае (İrtiş, Yukarı Ob ve Altay'da saha araştırması.) pp. 140-147 (ss. 140-147).

Bulut, A. & Ayten, C. A. N. (2021). Ünlü Kazak bilim adamı çokan valihanov’a göre kazaklarda tarım faaliyetleri.

International Journal of Life Sciences and Biotechnology, 4(3), 608-622.

Чемоданов (Çemodanov), И. В., Деришева (Derişeva), В., & Фоминых (Fominix), П. (2015). Кухня народов Средней Азии (Orta Asya halklarının mutfağı). Этнокультуры Российского Юга на Российском Севере: вопросы изучения в школе и вузе, pp. 187-194. (Rusya'nın Kuzeyindeki Güney Rusya'nın Etnokültürleri; okulda ve üniversitede çalışma konuları, ss. 187-194.).

Даниярова (Daniyarova), А. Е. (2011). Материальная культура средневекового Казахстана (Ortaçağ Kazakistan'ın maddi kültürü). 2-е издание-Караганда: Изд-во Карагандинского государственного технического университета (2. baskı Karaganda: Karaganda Devlet Teknik Üniversitesi Yayınevi)

Егізбаева (Egizbaeva), M.K. (2012), Қазақ халқының дәстүрлі материалдық мәдениеті (Kazak halkının geleneksel maddi kültürü). Алматы, Қазақ университеті (Almatı, Kazak Üniversitesi yayınevi).

Кенжеахметұлы (Kenzheakhmetuly), С. (2010). Қазақтың дархан дастарханы (Kazakların zengin sofrası).

Алматы (Almatı), Алматы кітап баспасы (Almatı kitap yayınevi).

Қасиманов (Kasimanov), С. (1977). Қазақтың ұлттық тағамдары (Kazak ulusal yemekleri). Алматы (Almatı),

«Қайнар» (yayınevi).

Сәнік (Sanik), З., & Зейноллақызы (Zeynollakızı), Ж. (2016). Қазақ этнографиясы (Kazak etnografyası). Алматы (Almatı), «Ан Арыс» баспасы (An Arısı yayınevi).

Сәнік (Sanik), З. (2017). Көптомдық шығармалар жинағы (Çok ciltli eser koleksiyonu). VII том (Cilt 7). Алматы (Almatı), «Ан Арыс» баспасы (An Arısı yayınevi).баспасы.

Қатран (Katran), Д. (2002). Қазақтың дәстүрлі ас-тағам мәдениеті: тарихи-этнографиялық зерттеу (Kazak geleneksel yemek kültürü: tarihsel ve etnografik çalışma), Монография (Monografiya). Алматы (Almatı), ҚазМӨҒЗИ (yayınevi).

Мухатова (Mukhatova), O. (2013). Бытовые нравы жителей Казахского Ханства (Kazak Hanlığı sakinlerinin ev gelenekleri). Balcanica Posnaniensia Acta et studia (dergisi), 20, 85-94.

Mukhatova, O. (2014). Kazakh Economy In XVII-XVIII Centuries. Procedia Social and Behavioral Sciences, 131, 218 – 223.

Мусағажинова (Musagazhinova) А. А., Қатран (Katran) Д. & Синявский (Sinyavsky) Ю. А. (2019). Қазақы ас: Дәстүр мен дәм (Kazak mutfağı: Gelenek ve lezzet). Нұр-Сұлтан (Nur-Sultan).

Омарбеков (Omarbekova), Қ.С. (2016). Қазақстан (Қазақ елі) тарихы: 4 кітаптан тұратын оқулқ. Қазақстан отаршылдық және тоталитарлық жүйелер қыспағында. 3-кітап (Kazkistan Tarihi (Kazak ülkesi): 4 kitaptan oluşan ders kitabı. Kazakistan sömürgeci ve totaliter sistemlerin baskısı altında. 3. kitap (Almatı Kazak Üniversitesi).

Похлёбкин (Pokhlebkin), В. В. (2004). Национальные кухни наших народов (Halklarımızın ulusal mutfakları.).

Москва (Moskova) Центрполиграф (Merkez yayınevi).

Sandybayev, A. (2019), Innovative Gastronomic Tourism as a New Trend. Evidence from Kazakhstan. International

Journal of Research in Tourism and Hospitality. Vol. 5, Issue 1, 1-7.

Шәлекенов (Şalekenov), У.Х. (2017). Қазақ өркениеті (Kazak uygarlığı). Алматы: Қазақуниверситеті (Almatı Kazak Üniversitesi).

Темербаева (Temerbaev), М. В., Абимульдина (Abduldina), С. Т., & Темербаева (Temerbaeva), А. А. (2019). Особенности технологии Казахской национальной кухни (Kazak ulusal mutfağı teknolojisinin özellikleri). In Качество продукции, технологий и образования (Ürün, teknoloji ve eğitim kalitesi dergisi), pp. 169-173 (ss. 169-173).

Timor, A. N., Bayramlı, G., & Kapan, K. (2018). Geçmişten günümüze Kazakistan’da tarım faaliyetleri. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 233-255.

Turganbayev, A. (2019). Kazakların geleneksel mutfak kültürü ve hızlı yemek sistemi (fast food), I. Uluslararası Türk Dünyası Tarım ve Gıda Sempozyumu, 19-21 Aralık 2019, İzmir.

Уварова (Uvarova), A.K. (2015). Туризмде тамақтандыруды үйымдастыру (Turizmde yiyecek içecek organizasyonu). Алматы, «Бастау», (Almatı, «Bastav» yayınevi).

Ердаулетов (Yerdauletov), С. Р. (2015). Қазақстан туризмі (Kazakistan turizmi). Алматы, “Бастау” (Almatı, “Bastau” yayınevi).

WEB-1 (2021). Қазақ тағамдарының өзіндік тарихы, қалыптасу кезеңі бар (Kazak mutfağının kendine has bir tarihi ve oluşum dönemi vardır. https://matritca.kz/old/news/99087-aza-taamdaryny-zndk-tarihy-alyptasu-keze- bar.html, adresinden 10 Kasım 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-2 (2019). Түрік әлемі: көне тағамдар (Türk dünyası: Kadim yemekleri). https://e- history.kz/kz/news/show/1090/?sphrase_id=32896, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-3. https://abasayyoh.com/pages/485, adresinden 10 Kasım 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-4 (2013). Социально-экономическое и политическое положение Казахского ханства в XVII – н. XVIII вв. (Kazak hanlığının 17.-18. yüzyılda sosyo-ekonomik ve politik konumu) https://e-history.kz/ru/history-of- kazakhstan/show/9175/, adresinden 1 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-5. Жоғары сапалы қазақ тағамдары: қандай тағамдардың дәмдерін міндетті түрде татып көру қажет? (Kaliteli Kazak mutfağı: Hangi yemeklerin tadına bakılmalı?) https://kazakhstan.travel/publications/kk/44/kazakh-haute-cuisine-traditional-dishes-you-should-try-while-in- kazakhstan, adresinden 19 Kasım 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-6. https://sandyq.kz/, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-7. https://taplink.cc/tarycoffee, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-8. https://glovoapp.com/kz/ru/almaty/bauyrdaq-qazaq-fastfood/, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır. WEB-9. https://koktobe.com/abay, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-10. https://bozjyra.com/, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-11. https://restoran.kz/cafe/82921-baursak-city, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

WEB-12. https://glovoapp.com/kz/ru/oskemen/restorany_1/, adresinden 4 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır. WEB-13. https://sarqytqazaqstan.taplink.ws/, adresinden 11 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.

Downloads

Published

07/01/2023

How to Cite

TAGMANOV , U. ., & ULEMA , Şevki . (2023). Kazak Mutfak Kültürü ve Gelişimi (Culture and Development of Kazakh Cuisine). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(2), 1104–1125. https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1235

Issue

Vol. 11 No. 2 (2023): Journal of Tourism and Gastronomy Studies

Section

Review Articles

License

Copyright (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.