Cinsiyetlendirilmiş Yiyecek Adlarına İlişkin Bakış Açısının Değerlendirilmesi (Evaluating the Perspective Related to the Gendered Food Names)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2021.930Anahtar Kelimeler:
Yiyecek adları- Toplumsal cinsiyet- Lezzet- KadınÖzet
Yiyecekler sosyal yaşamla güçlü bir şekilde ilişkilidir. Yiyeceklerin cinsiyetlendirilmiş söylemleri ise bir toplumda cinsiyetlere biçilen rollerin sosyal kabulünü artırmak için kullanılabilir ya da erkeklerin ve kadınların gıda tüketim kalıplarının çerçevelenmesinde etkili olabilir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı kadınlık ve erkeklik göstergeleri üzerinden isimlendirilmiş bazı yiyecek adlarının toplumda yarattığı bakış açısının belirlenmesidir. Çalışmanın verileri çevrimiçi ortamda yüz yüze görüşme ve form doldurma tekniği ile elde edilmiştir. Çalışmada 40’ı kadın ve 35’i erkek olmak üzere toplamda 75 katılımcıya ulaşılmıştır. Çalışmada ulaşılan verilerin analizinde “Tema Analizi ve Betimsel Analiz” kullanılmıştır. Çalışma sonucunda cinsiyetlere özgü anlamları olan bazı isimlerin yiyeceklerin adlandırılmasında kullanılmasının insanlarda bazı çağrışımlara sebep olduğu belirlenmiştir Bu çağrışımlar insanların olumlu veya olumsuz duygu ve düşüncelerini etkilemekle birlikte bu durum tüketime de yansımaktadır. Toplumsal cinsiyete, Türk kültürüne has yiyecek adları çerçevesinde bakıldığında, katılımcıların çoğunun özellikle kadınlara vurgu yaparak, belirlenen yiyecek adlarında cinsiyetçilik kategorisini ön plana çıkardıkları görülmüştür. Bu adlandırmaların toplumda, cinsiyet ayrımcılığı şeklinde bir algı oluşturduğu söylenebilir. Çalışmada ulaşılan sonuçlar kapsamında yemeğin fizyolojik ihtiyacın ötesinde sembolik bir anlama sahip olduğu ifade edilebilir.
Referanslar
Abdurrezzak, A. O. (2014). İşlevsel teori bağlamında yemek kültürünün iletişimsel yönü. Electronic Turkish Studies, 9(11) 1-16.
Akata, Z. H. (2019). Güncel türkçe sözlük’te kadın kavramı ve toplumdilbilimsel sezdirimleri. 2275-2283.
Akın, A. (2007). Toplumsal cinsiyet (gender) ayırımcılığı ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(2), 1-9.
Akın, A., & Demirel, S., (2003). Toplumsal cinsiyet kavramı ve sağlığa etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Halk Sağlığı Özel Eki 25(4), 73–83.
Alpyıldız, E. (2020). Psikoanalitik halkbilimi kuramı temelinde türk yemek kültürünün çağrışım sınırsızlığı:" Oburluğun Cinselliği". Milli Folklor, 32(125) 138-149.
Andrievskikh, N. (2014). Food Symbolism, Sexuality, and Gender Identity in Fairy Tales and Modern Women's Bestsellers. Studies in Popular Culture, 37(1), 137-153.
Aydın, S., & Erdal, Y.S. (2013). Antropoloji. Handan Üstündağ Aydın (Ed.), Anadolu Üniversitesi Yayını
Aydınoğlu, N. (2015). Kadın ve Dil. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 217-230.
Bal, M. D. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15-28.
Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
Beardsworth, A., Bryman, A., Keil, T., Goode, J., Haslam, C., & Lancashire, E. (2002). Women, men and food: The significance of gender for nutritional attitudes and choices. British Food Journal, 104(7), 470-491.
Beşirli, H. (2017). Yemek sosyolojisi. Yiyeceklere ve Mutfağa Sosyolojik Bir Bakış. Ankara: Phoenix Yayınevi, 1-184.
Bhasin, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet-Bize Yüklenen Roller. (çev. Kader Ay), İstanbul: Kadav Yayınları.
Bock, B. C., & Kanarek, R. B. (1995). Women and men are what they eat: The effects of gender and reported meal size on perceived characteristics. Sex Roles, 33(1), 109-119.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Cavazza, N., Guidetti, M., & Butera, F. (2015). Ingredients of gender-based stereotypes about food. Indirect influence of food type, portion size and presentation on gendered intentions to eat. Appetite, 91, 266-272.
Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. California: Sage Publications.
Çarpar, M. C. (2020). Beslenme, Kimlik ve Erkeklik: Et Yemenin Sosyolojisi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 40(1), 249-277.
Dökmen, Y.Z., (2004). Toplumsal cinsiyet sosyal psikolojik açıklamalar. Ankara: Sistem Yayıncılık.
Güden, M. P. (2006). Dilde cinsiyet ayrımcılığı: Türkçe’nin içerdiği eril ve dişil ifadeler bakımından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gürhan, N. (2018,). Sex of The Food: Gender and The Food. In INNOVATION AND GLOBAL ISSUES CONGRESS III (p. 254).
Herman, C. P., Roth, D. A., & Polivy, J. (2003). Effects of the presence of others on food intake: A normative interpretation. Psychological bulletin, 129(6), 873-886.
Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative health research, 15(9), 1277-1288.
Jensen, K. O. D., & Holm, L. (1999). Preferences, quantities and concerns: Socio-cultural perspectives on the gendered consumption of foods. European journal of clinical nutrition, 53(5), 351-359.
Karagöz, Y. (2019). Spss amos meta uygulamalı nitel nicel karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği, Nobel Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
Kimura, A., Wada, Y., Goto, S. I., Tsuzuki, D., Cai, D., Oka, T., & Dan, I. (2009). Implicit gender-based food stereotypes. Semantic priming experiments on young Japanese. Appetite, 52(2), 521-524.
Kocaer, S. (2006). Argo ve toplumsal cinsiyet. Milli Folklor, 18(71), 97-101.
Koç, A. (2002). Argoda Kadın. (Ed.) E. Gürsoy Naskali, & G. Sağol, Türkistan ve Azerbaycan Araştırma Merkezi Yayını
Kottak, P.G. (2002). İnsan çeşitliliğine bir bakış. S. Altuntek, B. Aydın, & D. Erdal, (Ed.), Antropoloji içinde (s. 442–463). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Köster, E. P. (2009). Diversity in the determinants of food choice: A psychological perspective. Food quality and preference, 20(2), 70-82.
Kubberød, E., Ueland, Ø., Rødbotten, M., Westad, F., & Risvik, E. (2002). Gender specific preferences and attitudes towards meat. Food Quality and Preference, 13(5), 285-294.
Kvale, S., & Brinkmann, S. (2009). Interviews: Learning the craft of qualitative research interviewing (2nd ed.). Sage Publications, London, United Kingdom.
Lax, J. B., & Mertig, A. G. (2020). The perceived masculinity of meat: Development and testing of a measure across social class and gender. Food, Culture & Society, 23(3), 416-426.
Lupton, D. (1996). Food, the Body and the Self. Sage., s.106
Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Ankara; Bilim ve Sanat Yayınları.
McPhail, D., Beagan, B., & Chapman, G. E. (2012). “I Don't Want to be Sexist But…” Denying and Re-Inscribing Gender Through Food. Food, Culture & Society, 15(3), 473-489.
Nilsen, A. P. (1995). From Aunt Chilada's to Cactus Willy's: Gender naming in the marketing of food in Arizona. Names, 43(1), 29-52.
Oakley, A. (2015). Sex, gender and society. Ashgate Publishing, Ltd.
Ökten, Ş. (2009). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Toplumsal Cinsiyet Düzeni. Journal of International Social Research, 2(8), 302-312.
Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (33), 93-112.
Pavan, G.M., Grigioni, G.M., Aguirre, P., & Leal, M. (2017). What is meat in Argentina?, Animal Frontiers, 7 (4), 44-47.
Prättälä, R., Paalanen, L., Grinberga, D., Helasoja, V., Kasmel, A., & Petkeviciene, J. (2007). Gender differences in the consumption of meat, fruit and vegetables are similar in Finland and the Baltic countries. European Journal of Public Health, 17(5), 520-525.
Rodrigues, H., Goméz-Corona, C., & Valentin, D. (2020). Femininities & Masculinities: Sex, gender, and stereotypes in food studies. Current Opinion in Food Science 33, 156-164.
Rozin, P., Hormes, J. M., Faith, M. S., & Wansink, B. (2012). Is meat male? A quantitative multimethod framework to establish metaphoric relationships. Journal of Consumer Research, 39(3), 629-643.
Saraç, S. (2013). Toplumsal cinsiyet. Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları. (Ed.) L. Gültekin, G. Güneş, C. Ertung, & A. Şimşek, Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları, 27-32.
Schösler, H., de Boer, J., Boersema, J. J., & Aiking, H. (2015). Meat and masculinity among young Chinese, Turkish and Dutch adults in the Netherlands. Appetite, 89, 152-159.
Scott, J. W. (2007). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi. (Çev.) D. Demirler, & F. Dinçer, Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 112-138.
Sekaran, U., & Bougie, R. (2016). Research methods for business: A skill building approach. John Wiley & Sons.
Sevindik, A. (2017). Türk halk kültüründe yemek ve cinsiyet ilişkisi. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 6(13), 611-637.
Shin, J., & Mattila, A. S. (2019). When organic food choices shape subsequent food choices: The interplay of gender and health consciousness. International Journal of Hospitality Management, 76, 94-101.
Turan, N., Öztürk, A., Kaya, H., & Aştı, T. (2011). Toplumsal cinsiyet ve hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 167-173
Vartanian, L. R., Herman, C. P., & Polivy, J. (2007). Consumption stereotypes and impression management: How you are what you eat. Appetite, 48(3), 265-277.
Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 35, 29-56.
Yaşar, M. R. İki Şiddet Arasında Kadın. Akademik MATBUAT, 1(1), 1-20.
Yıldırım, A., &ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı.
Zellner, D. A., Garriga-Trillo, A., Rohm, E., Centeno, S., & Parker, S. (1999). Food liking and craving: A cross-cultural approach. Appetite, 33(1), 61-70.
Zhu, L. L., Brescoll, V. L., Newman, G. E., & Uhlmann, E. L. (2015). Macho nachos: The implicit effects of gendered food packaging on preferences for healthy and unhealthy foods. Social Psychology, 46(4), 182.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
