Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Sosyal Taşıma Kapasitesi: Nevşehir Örneği (Carrying Capacity in Terms of the Sustainable Tourism: A Case in Nevsehir)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2020.686Anahtar Kelimeler:
Sürdürülebilir turizm- Sosyal taşıma kapasitesi- NevşehirÖzet
Sürekliliği açısından çevre ile çok yakından ilgili olan turizm, genel olarak kaynakların pazarlanması sırasında kısa vadeli yararlar peşinde koşmakta ve hammaddesi olan bu kaynaklara ekonomik, sosyal ve fiziksel zararlar verebilmektedir (Aslan ve Aktaş, 1994: 43). Bundan dolayı iyi analiz edilmeyen turizm faaliyetleri; doğal çevrenin bozulması, hava, su, toprak kirlenmesi, kültürel değerlerin istenmeyen yönde değişmesi, kötü alışkanlıkların artması, trafik sorunları ve tarım alanlarının yok olması gibi olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir (Olalı ve Timur, 1988: 364–365). Bu gibi olumsuz sonuçların engellenmesi ve turizmin sürdürülebilirliğinin sağlanması için turizme kaynaklık eden değerlerin korunması, geliştirilmesi ve turistik çekiciliğin sürekliliğinin sağlanması gerekmektedir (Priestley vd., 1996: 9). Turistik destinasyonların korunarak gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için izlenecek önemli adımlardan bir tanesi de sürdürülebilirlik kapsamında ele alınan taşıma kapasitesi kavramıdır. Bu bağlamda araştırmanın amacı taşıma kapasitesi türlerinden biri olan sosyal taşıma kapasitesini ele alarak Nevşehir’de yaşayan halkın algılarını ortaya çıkarmaktır. Yerel halkın sosyal taşıma kapasitesi algılarının demografik özelliklere anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek araştırmamızın alt amacını oluşturmaktadır. Araştırmanın evrenini, yerel halkın toplam nüfusu oluşturmaktadır. Çalışmanın hipotezlerinin test edilmesi amacıyla yapılan alan araştırmasında nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve yerel halktan 393 kişiye anket yoluyla ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları frekans, yüzde, standart sapma, t testi, One-Way ANOVA, analizleri ile değerlendirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgularda, Nevşehir’in sosyal taşıma kapasitesinin aşılmadığı, yerel halkın turizmin gelişmesiyle beraber olumlu düşünceler içinde olduğu belirlenmiştir. Ortaya çıkan sonuçların olumlu olmasının Nevşehir turizminin sürdürülebilirliğine olumlu bir katkıda bulunacağı düşünülmektedir
Referanslar
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Aslan, Z. & Aktaş, G. (1994). Turizm açısından çevre sorunlarına genel bir yaklaşım. Çevre Dergisi, 11, 43-45.
Avcı, N. (2007). Turizmde taşıma kapasitesinin önemi. Ege Akademik Bakış, 7(2), 485-501.
Avcıkurt, C. (2003). Turizm sosyolojisi, turist- yerel halk etkileşimi. Balıkesir: Detay Yayıncılık.
Boğan, E., & Sarıışık, M. (2016). Yerel halkın turizm faaliyetine yönelik görüş ve algılamalarının belirlenmesi üzerine Alanya’da bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, 12, 325-342.
Bonilla López- J. M. & Bonilla López- L. M. (2008). Measuring social carrying capacity: An exploratory study‟, tourısmos: An Internatıonal Multidisciplinary Journal of Tourism, 3 (1), 116-134.
Boyacıoğlu, E.Z. (2019). Yerel halkın algı ve tutumlarının incelenmesi: Edirne’de Yunan ve Bulgar ziyaretçilerin etkilerine yönelik bir araştırma. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8(2), 111-125.
Bozok, D. (2002). Turizm ve Çevre. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 43-46.
Ceylan, U. & Bayazıt, M. (2011). Avanos (Nevşehir) çömlekçiliğinin bölgedeki turizm pazarlamasındaki öneminin değerlendirilmesi. 1. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu, 16-19 Kasım, Nevşehir
Coccossis H. & Parpairis A. (1992). “Tourism and the Environment: Some Observation on the Concept of Carrying Capacity”, Briassoulis H. ve van der Straaten J. (Edt), Tourism and the Environment: Regional, Economic and Policy Issues, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
Çalık, A.Ö. (2014). Turistik Merkezlerin Sosyal Taşıma Kapasitesi: Beypazarı Örneği, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çavuş, Ş. (2002). Turistik Merkezlerin Taşıma Kapasiteleri İle Yaşam Evreleri Arasındaki İlişkiler ve Kuşadası Örneğinde Değerlendirme. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Çeken, H., Yılmaz, G. Ö., & Ertürk, N. (2018). Arap Ülkelerinden Gelen Turistlerin Etkilerine Yönelik Yerel Halkın Algısı: Sapanca Örneği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 401-414.
Dal, N. (2008). Kuşadası'nda kıyı kullanımı ve turizmin çevresel etkileri üzerine yerel halkın tutumları. Yüksek lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Davıs, S. & Moraıs, D. B. (2004). Factions and enclaves: small towns and socially unsustainable tourism development. Journal of Travel Research, 43, 3-10.
Demir C., & Çevirgen, A. (2006). Turizm ve çevre yönetimi: Sürdürülebilir gelişme yaklaşımı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Doğanlı, B. (2006). Turizmde Destinasyon Markalaşması ve Antalya Örneği. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta
Erdemir, B. (2018). Sürdürülebilir Turizm Kapsaminda Destinasyonlarin Fiziksel Ve Psikolojik Taşima Kapasitesi Analizi: Pamukkale Hierapolis Ören Yeri Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Balikesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir
Erdoğan, N. (2003). Çevre ve (Eko)Turizm, Ankara: Erk Yayınevi.
Gonzalez, V.M., Coromina, L., & Galí, N. (2018). Overtourism: residents’ perceptions of tourism impact as an indicator of resident social carrying capacity-case study of a Spanish heritage town. Tourism Review. 73(3), 277-296
Göktuğ, H. (2011). Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı'nın Rekreasyonel Taşıma Kapasitesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Göktuğ, T.H. & Arpa, N.Y. (2015). Korunan Alanlar Yönetimi Bağlamında Kayak Merkezlerinin Fiziksel ve Sosyal Taşıma Kapasitelerinin Analizi: Ilgaz Dağı Milli Parkı, Ilgaz Kış Sporları Turizm Merkezi. Kastamonu Üniversitesi. Orman Fakültesi Dergisi, 15 (1), 104-119.
Kaya, İ. (1997). Sürdürülebilir Turizm Kalkınması ve Ülkemiz Açısından Bir Değerlendirme, Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Kalaycı Ş. (2006). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım
Kılıç, İ., & Seçilmiş, C. (2018). Turistik destinasyonlarda yerel halk ve turist gözünden taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi: Eskişehir örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(3), 506-522.
Klariç Z., Komilis P., Dragicevic M., Berlengi G. & Surucu F. (1999), Carrying Capacity Assessment For Tourism Development, Coastal Area Management Programme (Camp) Fuka-Matrouh-Egypt, Priority Actions Programme, Regional Activity Centre, June, Split, Crotia, 1-70.
Maggi, E., & Fredella, F.L. (2010). The carrying capacity of a tourist destination. The Case Of A Coastal Italian City. In Proceedings ERSA Congress
Mercan, Ş.O. (2010). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Bölgesel Planlama ve Turistik Ürün Oluşumu: Altınoluk Örneği Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Turizm İşletmeciliği Programı, İzmir.
Olalı, H. & Timur, A. (1988). Turizm ekonomisi, İzmir: Ofis Ticaret Matbaacılık.
Pıga, C.A.G. (2003). Territorial Planning and Tourism Development Tax. Annals of Tourism Research. 20(4), 886-905.
Priestley, G.K., Edward s, J.A. & Coccossis. H .( 1996). Suswinable Tourism Europe Experience. Wall ingford: CAB International.
Rızaoğlu, B. & Tanrısevdi, A. (1997). Yerel toplumsal duyarlılığın bir ölçüsü olarak turizmin toplumsal taşıma kapasitesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 8 (1-2), 52-58
Ryan, C. (1996). Recreational Tourism: A Social Science Perspective, Boston: International Thomson Business Press.
Saka, I. (2011) Sürdürülebilirlik Açısından İstanbul’da Bir Ofis Binasının Leed Sertifikalandırma Sistemi Kapsamında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Salerno. F., Viviano, G., Manfredi, E., Caroli, P., Thakuri, S., & Tartari, G. (2013). Multiple carrying capacities from a management-oriented perspective to operationalize sustainable tourism in protected areas. Journal of Environmental Management, 28,116-125.
Saveriades, A. (2000). Establishing the social tourism carrying capacity for the tourist resorts of the east coast of the republic of cyprus. Tourism Management, 21(2), 147-156.
Simon, F. J. G., Narangajavana, Y. & Marques, D. P. (2004) Carrying Capacity in the Tourism Industry: A Case Study of Hengistbury Head. Tourism Management, 25, 275-283.
Sonat, A. (1991), Çevrenin Turizm Planlaması İçindeki Yeri. II. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, Kuşadası, Aydın. 169-177.
Stankey, G. & McCool, S. (1989). Beyond Social Carrying Capacity, in E. Jackson and T. Burton (Eds.), Understanding Leisure and Recreation: Mapping the Past, Charting the Future, (497-516). State College, USA: Venture Publishing.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanliği (2019). Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü 2019 yılı müze ve örenyeri ziyaretçi istatistikleri. http://www.dosim.gov.tr/assets/documents/2019-ZIYARETCI-WEB-SITESI.pdf sayfasından erişilmiştir
T.C. Kültür ve Turizm Bakanliği (2020). 07 Şubat 2020 tarihinde https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201136/turizm-yatirim-ve-isletme-bakanlik-belgeli-tesis-istati-.html sayfasından erişilmiştir.
Tokmak, C. (2008). Sürdürülebilir Turizm Açısından Taşıma Kapasitesi: Topkapı Sarayı Örneği. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, DoktoraTezi, Ankara.
Tutar, F,, Kocabay, M., & Kılınç N. (2007). Turizm sektöründe e-ticaret uygulamaları: Nevşehir örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1),196-206.
Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2014). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Detay Yayıncılık.
Zhiyong, F., & Sheng, Z. (2009). Research on psychological carrying capacity of tourism destination, Chinese Journal of Population, Resources and Environment, 7 (1), 47-50
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
