Ferzan Özpetek Filmlerinde Gösterge Olarak Yemek: Mine Vaganti/Serseri Mayınlar Üzerine Bir İnceleme (Food as a Sign in Ferzan Özpeteks’s Films: An Analysis on Mine Vaganti)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2020.539Anahtar Kelimeler:
Yemek- Sinemada göstergebilim- Yemeğin temsili- Mine VagantiÖzet
Bu çalışmada, Ferzan Özpetek’in yönettiği Mine Vaganti (Serseri Mayınlar) filminde yemeğin simgesel ve mekânsal anlamları, Barthes’ın göstergebilim yaklaşımıyla incelenmektedir. Çalışmada, öncelikli olarak gastronomi, yemek ve sinema arasındaki ilişkileri inceleyen yazın taranmıştır. Buradan hareketle, yemeğin, fizyolojik bir etkinlik olmasının yanında, simgesel anlamlar taşıdığı ve göstergebilimsel yaklaşımla bir film üzerinden incelenebileceği görülmüştür. Bu çalışmada, yemeğin, güç, cinsiyet ve şiddetle ilişkilendirildiği görülmektedir. Postmodern dönemde yemeği konu alan filmlerde göstergeler genellikle hazzı öne çıkarır biçimde sunulmaktadır. Bu filmler izleyicide arzu ve istek uyandırma gücüne sahiptir. Sinemada anlatım, modern ve postmodern toplumun değişimine bağlı olarak farklılaşır. Modernizm etkisindeki yemek filmlerinde yemek sınıfsal eşitsizlikler ve mücadeleler, toplumsal cinsiyet, güç ve şiddet gibi konuların anlatımında bir sembol olarak yer alırken postmodernizm etkisindeki filmlerde yemek, büyüleyici bir anlatıyla sunulur.
Referanslar
Abdurrezzak, A. O. (2014). İşlevsel teori bağlamında yemek kültürünün iletişimsel yönü. Electronic Turkish Studies, 9(11), 1-16.
Adams, C. J. (2013). Etin Cinsel Politikası, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Barthes, R. (2018). Çağdaş Söylenler, 5. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
Baudrillard, J. (2011). Tüketim Toplumu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Beşirli, H. (2010). Yemek, kültür ve kimlik. Milli Folklor, 22(87), 159-169.
Bourdieu, P. (2015). Ayrım Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Ankara: Heretik Yayınları
Bulanık, S. (2015). Ferzan Özpetek filmlerinde bir anlatı mekanı: Mutfak (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Çeken, B. & Arslan, A. (2016). İmgelerin göstergebilimsel çözümlenmesi “film afişi örneği”, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 507-517.
Çelebi,T. (2009). Reha Erdem sinemasına göstergebilim açısından bakış: Beş Vakit filminin göstergebilimsel bağlamda incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
Dağdaş, B. (2012). Reklamı Okumak, 2. Basım, Ankara: Ütopya Yayınları.
Demir, S. (2009). Göstergebilim, Umberto Eco ve yapıtları bağlamında göstergebilime katkıları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Dervişcemoğlu, B. (2008). Göstergebilim (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ege Üniversitesi, İzmir.
Engin, E. (2004). Figuring the orient: a discussion of orientalism within the context of Ferzan Özpetek's films (Doctoral dissertation) Bilkent Üniversitesi, Ankara.
Epik, S. (2018). Ferzan Özpetek Masası, 10 Ekim 2018 tarihinde https://t24.com.tr/k24/yazi/ferzan-ozpetek-masasi,1585/ adresinden alındı.
Gençer, F. (2016). 1969- 1973 yılları arası Türk filmlerinin mitolojik ve göstergebilimsel çözümlemesi: Tarkan filmi örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Hızlı, G., Ertürk, Ş. & Mater, Ç. (2010) Sinema ve Söyleşileri: Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi Söyleşi, Panel ve Sunum Yıllığı 2009, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Hoşcan, Ö. (2013). Ferzan Özpetek sinemasında arzunun temsili ve bu temsilde ortaya konan iktidar sorunu (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Ichijo, A. & Ranta, R. (2018). Yemek ve Ulusal Kimlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
İmançer, Ç. E. (2018). Queer teorinin izinde Avrupalı bir Türk: Ferzan Özpetek ve sineması (Yayınlanmamış doktora tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
İnce, Ş. (2015). İki kadın bir mutfak: kadınlararası iktidar ilişkileri. Moment Dergi, 2(2), 135-156.
Kanık, İ. (2012). Seyirlik yemek: moderniteden postmoderniteye yemeğin sinematografisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kanık, İ. (2017). İştah Sineması: Ferzan Özpetek. Yemek ve Kültür, 49, 108-117.
Kanık, İ. (2018). Gastro Sinema, İstanbul: Alfa Yayınları.
Kaplan, F. N. (2018). Ferzan Özpetek’in “İstanbul Kırmızısı” filminde İstanbul’un temsili. Journal of Current Researches on Social Sciences, 8(4), 527-536.
Karaca, E. & Altun, I. (2017). Toplumsal cinsiyetin geleneksel Türk mutfağına yansıması. Motif Akademi Halkbilim Dergisi, 10(20), 335-342.
Kaya, A. (2010). Sinemada oryantalist temsiller: Fatih Akın ve Ferzan Özpetek filmleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Keskin, S. (2018). Sinemada göstergebilim çalışmasına uygulamalı bir örnek: Kim Ki Duk’un Bin Jip filminin incelemesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Koçak, S. & Tüplek, S. (2018). Yönetmen Ferzan Özpetek’in İstanbul Kırmızısı filminin türkiye tanıtımı çerçevesinde incelenmesi: göstergebilimsel bir inceleme. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 54-86.
Kurtçu, C. (2015). Türk televizyon yayıncılığında gastronomi dünyasının yeri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Küçük, B. & Kahyaoğlu, İ. (2013). Yerellik öğeleri içinde küreselleşen yönetmen: Ferzan Özpetek. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 3(2), 57-68.
Lotman, Y. M. (2012). Sinema Göstergebilimi, (3.Baskı). Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi.
Marty, L., Chambaron, S., Nicklaus, S., & Monnery-Patris, S. (2018). Learned pleasure from eating: An opportunity to promote healthy eating in children?. Appetite, (120), 265-274.
Odabaşı, Y. & Barış, G. (2006). Tüketici Davranışı, İstanbul: Mediacat Yayınları.
Özdemir, S. (2019). Sosyal medyada yemek kültürüne bakış: instagram örneği. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 21-32.
Özer, Ö. & Dağtaş, E. (2011). Popüler Kültürün Hakimiyeti, Konya: Literatürk Yayınları.
Özkan, Z. (2014). Kültürlerarası etkileşimde sinemanın rolü: Ferzan Özpetek ve Fatih Akın filmlerinde kültürlerarasılık. International Journal of Science Culture and Sport, 2(Special Issue 1), 340-349.
Özmakas, U. (2009) Charles Sanders Peirce’in gösterge kavramı, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 32-45.
Özpetek, F. (2010). Serseri Mayınlar. İtalya: Domenico Propacci Yapım.
Rifat, M. (2005). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilimin Kuramları 1, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC si. (3. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
Sennett, R. (2015). Kamusal İnsanın Çöküşü (5. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sivas, A. (2012). Göstergebilim ve sinema ilişkisi üzerine bir deneme, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 527-538.
Tekin, B. (2017). Mutfakta edebiyat: Laura Esquivel’in Acı Çikolata adlı eserinde yemek kültürü ve duyguların etkileşimi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (37), 131-140.
Tuncel, O. (2017). Resim ve sinema ilişkisi bağlamında ‘Mr. Turner’ (Bay Turner) filminin göstergebilimsel analizi (Yayınlanmamış sanatta yeterlilik tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Yanmaz, P. (2011). Turizm tanıtımında sinemanın rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(2), 112- 139.
Yenal, N. Z. (1996). Bir araştırma alanı olarak yeme-içmenin tarihi ve sosyolojisi. Toplum ve Bilim, (71), 195-227.
Yılmazkol, Ö. (2008). Kültürlerarası iletişim ve etkileşim sürecinde Ferzan Özpetek sineması: benzerlikler, farklılıklar ve melezlikler (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
Yüksel, N. A. (2018). Beyazperdede Gastronomi: Sinema, H. Yılmaz içinde, Gastronomi ve Medya (s. 45), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Zimmerman, S. (2010). Food in the Movies. McFarland.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
