Aksaray İli Güzelyurt İlçesi'nin Geleneksel Bir Gıdası Gelveri Ekmeği
Anahtar Kelimeler:
Aksaray- Güzelyurt- Geleneksel gıda- Gelveri ekmeğiÖzet
Ekmek üretimi, insanoğlu tarafından bilinen en eski gıda üretim teknolojilerinden birisidir.
Geleneksel bir gıda olan Gelveri Ekmeği, Aksaray İli'ne bağlı Kapadokya Bölgesi'nde yer
alan Güzelyurt İlçesi'nin kültürel dokusu içerisinde geçmişten günümüze varlığını
taşıyabilmiş yöresel ekmeklerimizden biridir. İlçe kadınları tarafından hazırlanarak tarihi
Rum evlerinin bahçesinde yer alan 300-400 ºC ısıya dayanıklı taş fırınlarda pişirilen
Gelveri Ekmeği yaklaşık 15 gün boyunca tazeliğini koruyabilme özelliğine sahiptir. Bu
çalışmanın amacı, yörede yaşayanlarla yapılan yüz yüze görüşmelere ve araştırmalara
dayanılarak, Aksaray'ın tarihi ve turistik ilçesi Güzelyurt'un yöresel Gelveri Ekmeği,
bileşenleri, hazırlanışı ve pişirilmesi konularında bilgi vermektir. Gelveri ekmeği
üretiminde hammadde, doğal olarak üretilen unların kullanıldığı, üretim teknolojisi
açısından ise ekşi hamur yönteminden yararlanılıp ekmeğin taş fırında pişirildiği ve
üretilen ekmeklerin oda koşullarında ve derin dondurucularda muhafaza edildiğinin
sonucuna varılmıştır.
Referanslar
Acar, Y., 2016. Aksaray İli Güzelyurt İlçesi (Gelveri) potansiyelinin eko müzecilik kapsamında swot analizi ile değerlendirilmesi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 1: 321-330.
Acar, Y., 2016. Gastronomi turizmi kapsamında Aksaray İli Güzelyurt (Gelveri) yöresel mutfağının unutulmaya yüz tutmuş tatlarının değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4(1): 81-86.
Akgün, F.B., 2007. Ekşi hamur tozu eldesi ve ekmek üretiminde kullanılabilme olanakları. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Denizli, Türkiye, p. 59.
Anonim, 2017a. TSE 5000 Ekmek Standardı, https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?0811180511151080511041191101040550471051021 200881110431131040730990731110770901131031 2102073077 (Erişim Tarihi 20.12.2017).
Anonim, 2017b. Karadeniz Ekmeği, http://www.ekmeksanati.com/documents/vakffdkebir_ekmef0i.html (Erişim Tarihi 20.12.2017).
Anonim, 2017c. Tartine Bread Production, http://www.bugdaytanesi.com/genel/tartine-ekmek-tartine-bread-basiccountry-bread.html (Erişim Tarihi 20.12.2017).
Balcan, A., 1973. Güzelyurt MYO çalışanı, özel görüşme, 17 Mayıs 2017, Güzelyurt, Aksaray.
Cauvain, S., and Linda, S., 2007. Technology of Breadmaking. Springer Science, Business Media, Young.
Demir, M.K., and Kartal, H., 2012. Konya İlinde Farklı Ekmek Çeşitlerini Tüketen Bireyler Üzerinde Yapılan Bir Anket Çalışması. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi 7(3): 59-64.
Demirbaş, H.M., 2012. İlköğretim anabilim dalı sosyal bilgiler öğretim programı Aksaray İli Güzelyurt (Gelveri) İlçesi’nin sosyo – kültürel ve ekonomik yapısı. Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Niğde, Türkiye, p. 259.
Dizlek, H., and Gül, H., 2007. L-Askorbik Asit ve ekmekçilikteki işlevleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2(1): 26-34.
Ekmekçi Bal, Z., Sayılı, M., and Gözener, M., 2013. Tokat ili merkez ilçede ailelerin ekmek tüketimleri üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 30(1): 61-69.
Erdemir, Z.Ş., 2015. Isıl işlem görmüş bakla ezme tozunun ekmek yapımında kullanımı ve kalite kriterleri üzerine etkisinin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Denizli, Türkiye, p.57.
Erkan, A.S., 2009. İstanbul İli'nde faaliyet gösteren ekmek fırınlarının mevcut durumlarının incelenmesi. Namık Kemal Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, Türkiye, p. 51. Gedik, Ö., 1979. MYO Güvenlik Görevlisi, özel görüşme, 16 Mayıs 2017, Güzelyurt, Aksaray.
Hatipoğlu, A., Zengin, B., Batman, O., and Şengül, S., 2013. Yöresel yemeklerin, kırsal turizm işletmeleri mönülerinde kullanım düzeyleri: Gelveri Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(1), 6-11.
Karaağaoğlu, N., Karabudak, E., Yavuz, S., Yüksek, O., Dinçer, D., Tosunbayraktar, G, and Eren, F.H., 2008. Çeşitli ekmeklerin protein, yağ, nem, kül, karbonhidrat ve enerji değerleri. Gıda 33(1): 19-25.
Kızılaslan, N., 2013. İstanbul İli Küçükçekmece İlçesi'nde faaliyet gösteren ekmek fırınlarının mevcut yapısı. Tarım Ekonomisi Dergisi 19(1): 59-69.
Köten, M,, and Ünsal, A. S. 2007. Şanlıurfa Yöresine Özgü Tırnaklı ve Açık Ekmeklerin Geleneksel Üretim Yöntemleri. Gıda Dergisi 32 (2) : 81-85.
Matz S. A., 1995. The chemistry and technology of cereals as food and feed (p. 1–2). AVI Books.
Ozan, A.N., Karababa, E., Atlı, A., and Koçak, N., 1999. Islah materyaline uygun ekmek yapma metodunun belirlenmesi. Gıda 24(1): 3-11.
Önay Derin, D., Işık, N., and Erdem, N., 2016. Konya il merkezinde yaşayan kadınların yiyecek hazırlama, pişirme ve saklama uygulamaları üzerine bir araştırma. Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der. 35: 87-101.
Özdoğan, Y., 2016. Simav'ın yöresel cevizli ekmeği (çörek). 4. İnternaitonal Symposium development of KOP Region, Karaman Turkey, October 21-23, 2016, Book of Proceedings, 460-464.
Özmel, D., 1953. El Sanatları Ustası, özel görüşme, 04 Ekim 2017, Güzelyurt, Aksaray.
Pala, A., 2012. Farklı yöntemlerle kurutularak elde edilen boza tozunun hamur reolojik ve ekmek kalitesi üzerine etkisi. Pamukkale Üni. Fen Bil. Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Denizli, Türkiye, p. 58.
Ribotta, P. D., Leon, A. E. and Anon, M.C., 2006. Frozen Dough. In: Y. H. Hui (Editor), Bakery Products: Science and Technology. Blackwell Publishing, Oxford, UK, p. 381-390.
Tetik, G., 1961. Gelveri Ekmeği Fırını sahibinin Eşi, Özel Görüşme, 23 Mayıs 2017, Güzelyurt, Aksaray, p 31.
Tetik, R., 1979. Gelveri Ekmeği Fırını Sahibinin Oğlu, Özel görüşme, 23 Mayıs 2017, Güzelyurt, Aksaray, p 30.
Tetik, S., 1985. Gelveri Ekmeği Fırın Sahibinin Gelini, Özel görüşme, 23 Mayıs 2017, Güzelyurt, Aksaray, p. 32.
Yiğit, A.H., and Doğan, İ.S., 2010. Ağrı İli'ndeki ekmek fırınlarının bazı özelliklerinin değerlendirilmesi üzerine bir anket çalışması. YYÜ Tar. Bil. Dergisi 20(2): 75-87
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
