Ekonomik Krizler ve Pandeminin Türk Turizm Sektörüne Etkilerinin İncelenmesi (Investigation of The Effects of Economic Crises and Pandemic on Turkish Tourism Sector)
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1354Anahtar Kelimeler:
Ekonomik kriz- Turizm- PandemiÖzet
Bacasız sanayi olarak da adlandırılan turizm sektörü, Türkiye için yapısal-kronik ödemeler dengesi açıklarının azaltılması, döviz geliri elde edilmesi, istihdam olanaklarının yaratılması gibi hususlar açısından bakıldığında kritik öneme sahip sektörlerden biridir. Bu çalışma, turizm sektörünün ekonomik kalkınma açısından kritik önemine odaklanmakta ve Türk turizm sektöründe yaşanan ekonomik krizlerin ve 2020 pandemisinin makroekonomik etkilerini incelemektedir. 1994, 2001, 2008 finansal krizleri ve 2020 pandemi sürecinin sektöre olan etkileri hem kavramsal hem de karşılaştırmalı bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Krizlerin yapıları, nedenleri, süreçleri ve Türk ekonomisi üzerindeki etkileri, turizm sektörü üzerinde nasıl bir değişim oluşturduğu irdelenmiştir. Krizlerin ve pandeminin firmalar, istihdam, döviz, faiz oranları üzerinde yarattığı olumsuzluklar da ele alınarak, bu olayların sektörü nasıl etkilediği ve bunlara nasıl adaptasyon sağlandığı üzerinde durulmuştur. Makale, turizm sektörünün krizlerin etkisi altındaki çeyrek yüzyılı aşkın bir döneminin incelenmesi ile özgün bir katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda, krizlerin Türk turizmine olan etkileri analitik olarak değerlendirilmiş ve bu bulgular ışığında öneriler sunulmuştur.
Referanslar
Akkaşoğlu, S. (2022). Salgın hastalık kaynaklı krizlerin turizm endüstrisine etkileri; covıd-19 özelinde bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, DOU Dergi, 23(Covid-19 Özel Sayısı), 121-134 . Doi: 10.31671/doujournal.945052
Albeni, M. ve Ongun, U. (2005). Antalya turizminin Türk turizmi içindeki yeri ve krizlerin Antalya turizmi üzerindeki etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 93-112. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20840/223360.
Avcı, N., Küçükusta, D. (2014). Küresel ekonomik krizin seyahat acentelerine etkileri ve Türkiye'de kriz yönetimi uygulamaları. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (4) , 571-587. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/deusosbil/issue/4634/63208.
Ayaz, N. (2016). Ekonomik krizlerin turizm sektörüne olan etkileri üzerine bir inceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1360-1371. Doi: 10.17755/esosder.263237.
Bahar, E., Kaya, F. & Keklik, F. (2011). Konaklama sektöründe krizle mücadele stratejileri. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (6). Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ulikidince/issue/21621/232246.
Bahar, O. & Erdoğan, E. (2011). 1994 ve 2000 krizleri sonrasında Türkiye’de uygulanan finansal regülasyon politikaları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 26-44. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/musbed/issue/23513/250526
Bahar, O., Çelik İlal, N. (2020). Coronavirüsün (Covid-19) turizm sektörü üzerindeki ekonomik etkileri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6 (1), 125-139. doi: 10.24289/ijsser.728121.
Bahar, O., Kozak, M. (2006). Potential impacts of euro on destination choice. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 54(3), 235-243. Retrieved from https://hrcak.srce.hr/en/clanak/238000.
Başer, Y. M., İnce, E. (2022).Turizmi Etkileyen Küresel Krizler ve Kriz Döneminde Uygulanan Stratejiler: 2000- 2021 Dönemi. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5(9), 1312-1331. doi: 10.26677/TR1010.2022.1078.
Behsudi, A. (2020). Impact of the pandemic on tourism. IMF Finance & Development, 57(4). Retrieved from: https://www.imf.org/en/Publications/fandd/issues/2020/12/impact-of-the-pandemic-on-tourism-behsudi
Biggs, D., Hall, C. M., & Stoeckl, N. (2012). The resilience of formal and informal tourism enterprises to disasters: reef tourism in Phuket, Thailand. Journal of Sustainable Tourism, 20(5), 645-665.Doi: 10.1080/09669582.2011.630080.
Blaguer, J., Jorda, M.C. (2002). Tourism as a long-run economic growth factor: the Spanish case. Applied Economics, 34, 877-884.
Blake, A., Sinclair, M. T. (2003). Tourism crisis management: US response to september 11. Annals of Tourism Research, 30(4), 813-832. doi:10.1016/S0160-7383(03)00056-2
Covid 19 salgını Eris varyantının en çok görülen belirtilerine dikkat çektiler (2023, 14 Ağustos). Sözcü Gazetesi. Retrieved from https://www.sozcu.com.tr/2023/saglik/covid-19-salgini-eris-varyantinin-en-cok-gorulen-belirtilerine-dikkat-cektiler-7772413/
Çeti, B. ve Ünlüönen, K. (2019). Salgın hastalıklar sebebiyle oluşan krizlerin turizm sektörü üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 22(2), 109-128. Doi: 10.34189/tfd.22.2.001.
Çetin, G., Bilim, Y. (2011). 2008 küresel krizi’nin Antalya konaklama işletmelerine etkileri üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(2), 139-152.
Çımat A, Bahar O (2003). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme. Akdeniz İİBF Dergisi, 3(6), 1 - 18.
Dağılgan, G. (2011). Finansal Krizler ve Finansal Krizleri Belirleyen Faktörler: Türkiye Örneği. (Yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi İktisat Anabilim Dalı, Kütahya, Türkiye.
Danışoğlu, A.Ç. (2007). Para krizleri: Türkiye’de yaşanmış krizlerin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 1-11. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/iusosbil/issue/9500/118757.
Davies, S. E. (2013). National security and pandemics. Retrieved from https://www.un.org/en/chronicle/article/national-security-and-pandemics
Demir, M., Demir, Ş. Ş., Dalgıç, A., Ergen, F. D. (2021). Impact of COVID-19 pandemic on the tourism industry: An evaluation from the hotel managers' perspective. Journal of Tourism Theory and Research, 7 (1) , 44-57 . doi: 10.24288/jttr.857610.
Demirtaş, B. (2017). Ekonomik Krizler ve Siyasi Gelişmelerin Antalya Turizmine Yansımaları: Rusya Pazarı (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Türkiye.
Durgun, A. (2021). Covid-19 sonrası türk turizm sektöründe oluşabilecek fırsatlar ve riskler. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (23) , 79-95. doi: 10.47129/bartiniibf.872884.
Dündar, Y., Bahar, O. (2020). Turizm Güvenliği. Ankara: Gazi Kitapevi.
Ernst & Young. (2023). Turizm Sektörü Değerlendirmesi 2023. EY Türkiye.
Eğilmez, M. (2009) Küresel Finans Krizi, Remzi Kitabevi, 4. Bs., İstanbul.
Eğilmez, M. (2019). Krizden çıkış anahtarı. Retrieved from https://www.mahfiegilmez.com/2019/04/krizden-cksn-anahtar.html#more
Ertaş, M. Yağcı, K. (2020). Understanding the effects of Covıd-19 pandemic on the tourism ındustry. Turizm Akademik Dergisi, 7(2), 327-338. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/touraj/issue/58493/789840.
Göçen, Ö., Yirik, Ş., Yılmaz, Y. (2011). Türkiye’de krizler ve krizlerin turizm sektörüne etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (2), 493-509. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduiibfd/issue/20824/222953.
Gök, A., Tuna, H., Binbaşıoğlu, H.& Kuluşaklı, S. (2010). 2008 Yılında Meydana Gelen Ekonomik Krizin Turizm Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye’nin Diğer Akdeniz Çanağı Ülkelerine Göre Durumu, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi II Küresel Değişim ve Demokratikleşme Bildiriler Kitabı(pp. 1042-1060), Malatya, Turkey.
Gökovalı, Ü., Bahar, O. (2006) Contribution of Tourism to Economic Growth: A Panel Data Approach, Anatolia, 17:2, 155-167, DOI: 10.1080/13032917.2006.9687184
IMF. (2010). World Economic Outlook: Rebalancing Growth. Washington, DC: International Monetary Fund. Retrieved from: https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2016/12/31/World-Economic-Outlook-April-2010-Rebalancing-Growth-23342.
Ioannides, D., Holcomb, B. (2003). Misguided policy initiatives in small-island destinations: Why do up-market tourism policies fail?. Tourism Geographies, 5(1), 39-48. Doi: 10.1080/1461668032000034051.
Keskin, H., Kiriş, H. M. & Şentürk, C. (2006). 2001 krizinin ekonomik ve siyasi yönleri üzerine bir değerlendirme çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 46-73. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/sbe/issue/23207/247871
Khalid, U., Okafor, L. E., & Shafiullah, M. (2020). The effects of economic and financial crises on ınternational tourist flows: a cross-country analysis. Journal of Travel Research, 59(2), 315–334. Doi:10.1177/0047287519834360.
Korkut, Y., Eker, M., Zeren, F., & Altunışık, R. (2020). Covid-19 pandemisinin turizm üzerindeki etkileri: Borsa İstanbul turizm endeksi üzerine bir inceleme. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(COVID-19 Special Issue), 71-86. doi: 10.21547/jss.774557
Kozak, N., & Kozak, M. (2019). Turizmde Krizlerin Ekonomik Etkileri ve Bu Etkilere Karşı Stratejiler. In N. Kozak & M. Kozak (Eds.), Turizmde Kriz Yönetimi (pp. 1-16). Detay Yayıncılık.
Köroğlu, A. (2004). Turizm işletmelerinin muhtemel krizlere yönelik hazırlık çalışmaları ve seyahat acentalarında bir uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), 69-87. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/baunsobed/issue/50340/651877.
Lu, C. L., Chen, S. T. and Kuo, H. I. (2018). International tourism demand in asia: before and after the economic crisis. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 23(11), 1073-1085. Doi: 10.1080/10941665.2018.1524774.
Luhrman, D. (2003). Crisis guidelines for the tourism industry. Asia-Pasific Minesteral Summit on Crises Management, Manila, 18 June 2003.
Marcouiller, D.W., Kim, K.K. & Deller, S.C. (2004). Naturel amenities, tourism and income distribution. Annals of Tourism Research, 31(4), 1031-1050. Doi:10.1016/j.annals.2004.04.003.
Neumayer, E. (2004). The impact of political violence on tourism: Dynamic cross-national estimation. Journal Of Conflict Resolution, 48(2), 259-281. Doi: 10.1177/00220027032623.
Papatheodorou, A., Rossello, J. and Xiao, H. (2010). Global economic crisis and tourism: Consequences and perspectives. Journal of Travel Research, 49(1), 39-45. Doi: 10.1177/004728750935532.
Pforr, C. and Hosie, P. J. (2008) Crisis Management in Tourism, Journal of Travel & Tourism Marketing, 23(2-4), 249-264.
Ritchie, B. W. (2004). Chaos, crises and disasters: A strategic approach to crisis management in the tourism industry. Tourism Management, 25(6), 669-683. Doi: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2003.09.004.
Ritchie, B. W. and Jiang, Y. (2019). A Review of Research on Tourism Risk, Crisis and Disaster Management: Launching the Annals of Tourism Research Curated Collection on Tourism Risk, Crisis and Disaster Management. Annals of Tourism Research, 79, 1-15.
Rodosthenous, N. (2017). The impact of the economic crisis on tourism; The case of Greece. Laurea University of Applied Sciences, Degree Programme in Business Management, (Bachelor’s Thesis), Greece. Retrieved from: https://www.theseus.fi/bitstream/handle/10024/136942/Thesis%20-%20Final%20-%202017%20-%20Natalie%20-Rodosthenous%20-1402335.pdf?sequence=1.
Sağlık bakanlığı (n.d.) Retrieved from https://covid19.saglik.gov.tr/
Sarıgedik, İ. (2008). 1994-2001 Krizlerine Genel Bakış ve Kriz Yönetimi. (Tezsiz yüksek lisans dönem projesi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye.
Sevinç, V. (2013). Türkiye’ye gelen yabancı turist sayısı, Amerikan doları kuru ve ekonomik kriz yılları arasında bir Granger nedensellik ilişkisi analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2013 Autumn. 233-249 https://dergipark.org.tr/en/pub/esad/issue/6062/81551.
Smeral, E. (2009). The impact of the financial and economic crisis on European tourism. Journal of Travel Research, 48(1), 3-13. Doi: 10.1177/00472875093363.
Soylu, B. Ö. (2020). Türkiye ekonomisinde Covid-19’un sektörel etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 169-185. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/55211/750273
Stork, U.E.M. (2002). The Tourism İndusty in The Third Millennium is A Resilient İndustry. Show at impact of the terror attact of 9-11-2001, La Sale Universty.
Tang, T.C. ve Wong, K.N. (2009). The SARS epidemic and ınternational visitor arrivals to Cambodia: ıs the ımpact permanent or transitory?. Tourism Economics, 15(4), 883- 890. Doi: 10.5367/0000000097899552.
Tony, S. M. (2006). Crisis Management in Tourism. Buhalis D. and Costa, C. (Ed.), Tourism Management Dynamics İçinde (s. 28-38). Oxford: Routledge.
Türkmen, N. C. (2017). Konjonktürel Dalgalanma Modelleri Bağlamında Yeni Monetarist Yaklaşımın MS-VAR Modeli İle Analizi (Doktora Tezi) Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
Türkmen, N. C. (2021). Covid-19: The Black Swan of Labor Market. In (Ed.), Transition to New Normal After Covid-19: Strategies to Turn Crisis into Opportunity (pp.139-148). Peter Lang GmbH.
UNWTO. (2009). Tourism Highlights, 2009 Edition. Madrid, Spain: United Nations World Tourism Organization. Retrieved from: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284413591
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB). (2020). Turizm Ürün ve Hizmetleri, Retrieved from:https://www.tursab.org.tr/assets/pdf/turizm-urun-ve-hizmetleri.pdf.
Uygur, E. (2001). 2000 Kasım ve 2001 Şubat krizleri üzerine değerlendirmeler. Mülkiye Dergisi, 25 (227), 37-70 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mulkiye/issue/228/381.
Uzunoğlu, S., (2009), Global Kriz: Ne Zaman ve Nasıl Sona Erecek?”, TİSK Akademi, 4, Özel Sayı:II, 80-88.
Wang, Y-S. (2009). The impact of crisis events and macroeconomic activity on Taiwan’s international inbound tourism demand. Tourism Management, 30, 75-82. Doi: 10.1016/j.tourman.2008.04.010.
Yıldız, Z. & Durgun, A. (2010). 2008 küresel ekonomik krizi ve turizm sektörü üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2 (1), 1-15. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/vizyoner/issue/23023/246173.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
