Fatih Akın Filmlerinde Yemek ve Sofranın Temsili (The Representation of Food and Table in Fatih Akın Films)

Yazarlar

  • Hasan Hüseyin ÇİNAY
  • Hakan SEZEREL

DOI:

https://doi.org/10.21325/jotags.2021.914

Anahtar Kelimeler:

Sofra- Sinema- Göstergebilim- Fatih akın- Türk sineması

Özet

İnsanın yaşamını devam ettirebilmesi için ihtiyaç duyduğu en temel gereksinimlerden biri olan yemek yeme, üretim, sunum ve tüketim sırasında farklılaşarak fizyolojik bir olgu olmanın ötesine geçmektedir. Yemek ve sofra ile toplumsal cinsiyet; sosyalleşme ve iletişim, sınıf, din, ulusal kimlik, haz, gösteri gibi kavramlar arasında ilişki kurmak, onun toplumsal yönünü anlamlandırmak için elverişli görünmektedir. Yemek göstergeleri, sinemanın temel temsil nesnelerinden bir tanesidir. Bu çalışmada, uluslararası platformda başarı gösteren ve kültürlerarası bir kimliğe sahip olan yönetmen Fatih Akın’ın filmleri incelenmiştir. Yemek ve sofra temalarının yer aldığı sahneler, Roland Barthes’ın göstergebilimsel inceleme yöntemi benimsenerek analiz edilmiştir. Sinemada yemeğin yerinin her geçen gün arttığı ve Yemek Sineması adında yeni bir türün açığa çıktığı düşünüldüğünde, kısıtlı sayılabilecek sinema ve yemek çalışmalarının arttırılması konusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Gastronominin sanatla ilişkilendirildiği günümüzde pek çok görsel, işitsel ve uygulamalı sanat ile bağ kurularak yeni çalışmalar yapılması önerilmiştir. Bu sayede yemeğin sosyolojik, antropolojik ve psikolojik yönlerine dikkat çekilebilecektir. Ayrıca gastronominin sanatsal yönü de ortaya konmuş olacaktır.

Referanslar

Adams, C. J. (2013). Etin cinsel politikası, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Akarçay, E. (2016). Beslencenin sosyolojisi orta sınıf(lar)ın yeme içme ve eğlence örüntüleri, Ankara: Phoenix Yayınları.

Akıncı Yüksel, N. A. (2018). Beyazperdede gastronomi: Sinema, H. Yılmaz İçinde, Gastronomi ve Medya, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 26-64.

Barthes, R. (2008). Toward a psychosociology of contemporary food consumtpion. C. Counihan and P. Van Esteri, (Ed.) Food and Culture içinde (28-35). New York: Routledge

Barthes, R. (2018). Çağdaş söylenler (Çev. T. Yücel). İstanbul: Metis Yayınları.

Belge, M. (2016). Tarih boyunca yemek kültürü (14. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.

Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi. (Çev. Derya Fırat ve Günce Berkkurt) Ankara: Heretik Yayınları.

Boyalı, A. (2019). Açıl sofram açıl! Değişen şölen alışkanlıkları üzerine, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (4), 9-34.

Certeau, M., Gıard, L., & Mayol, P. (2015). Gündelik hayatın keşfi 2. (Çev. Çağrı Eroğlu, Erkan Ataçay) Ankara: Dost Kitabevi.

Çinay, H. H., & Sezerel, H. (2020). Ferzan Özpetek filmlerinde gösterge olarak yemek: Mine Vaganti/Serseri Mayınlar. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(1), 111-136.

Dervişcemoğlu, B. (2008). Göstergebilim (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.

Elias, N. (2000). Uygarlık süreci Cilt 1. (Çev. Ender Ateşman) İstanbul: İletişim Yayınları.

Elias, N. (2019). Sofrada bıçak kullanma alışkanlıkları üzerine. Yemek ve Kültür Dergisi, (56), 120-127).

Fırat, M. (2014). Yemeğin ideolojisi ya da ideolojinin yemeği: kimlik bağlamında yemek kültürü. Folklor/ Edebiyat Dergisi, 20(80), 129-140.

Goode, J. (2005). Yemek (Çev. Fatih Mormenekşe). Milli Kültür Dergisi, 17(67), 172-176.

Gürhan, N. (2017). Yemek ve din: Yemeğin dini simgesel anlamları üzerine bir inceleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1204-1223.

Ichijo, A., & Ranta, R. (2018). Yemek ve ulusal kimlik gündelik yaşamdan küresel siyasete, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Kanık, İ. (2016). Gastro gösteri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Kanık, İ. (2018). Gastro sinema. İstanbul: Alfa Yayınları.

Karaca, E., & Altun, I. (2017). Toplumsal cinsiyetin geleneksel Türk mutfağına yansıması. Motif Akademi Halkbilim Dergisi, 10(20), 335-342.

Kılıç, S., & Bayraktar, A. (2012). İslamiyetten önce Türklerde yiyecek ve içecekler. Turkish Studies, 7(2), 707-716.

Lévi-Strauss, C. (1994). The raw and the cooked, London: Pimlico Publishing.

Lévi-Strauss, C. (1995). Sofra Adabının Kökenleri: Mutfak Etnolojisi El Kitabı. (Çev. İsmail Yerguz), Sanat Dünyamız: Yeme-İçme Kültürü, Sayı: 60-61, 95-111.

Marie, H., & Leroy, S. (2007). Yemeli mi? Yememeli mi? Yeme yasaklarına antropolojik bir yaklaşım. Yemek ve Kültür, (7), 139.

Uğur Çerikan, F. (2019). Türk ailesinde sofra adabı, Denizli örneği ve işlevselliği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(1), 481-511.

Yenal, N. Z. (1996). Bir araştırma alanı olarak yeme- içmenin tarihi. Toplum ve Bilim Dergisi, (71), 195-225).

Yılmaz, H., & Akıncı Yüksel, N. A. (2017). Gastronomiyi Konu Alan Filmler, H. Kurgun İçinde, Gastronomi trendleri milenyum ve ötesi, Ankara: Detay Yayıncılık, 215-235.

Yurdigül, A. (2010). Kültür endüstrisi bağlamında yemek kültürü eleştirisi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.

Zimmerman, S. (2010). Food in The Movies. Nort Carolina: McFarland & Company, Inc., Publishers.

Akın, F. (1998). Kurz und Schmerzlos. Almanya: Wüste Filmproduktion, Zweites Deutsches Fernsehen (ZDF).

Akın, F. (Yönetmen). (2000). Im Juli. Almanya: Wüste Filmproduktion,

Akın, F. (Yönetmen). (2002). Solino. Almanya: Wüste Filmproduktion, WDR (Cologne).

Akın, F. (Yönetmen). (2004). Gegen Die Wand. Türkiye, Almanya: Wüste Filmproduktion, Bavaria Film International.

Akın, F. (Yönetmen). (2007). Auf der Anderen Seite. Türkiye, Almanya: Anka Film, Corazon International.

Akın, F. (Yönetmen). (2008). New York, I Love You. ABD: Plum Pictures, Visitor Pictures, Palm Pictures.

Akın, F. (Yönetmen). (2009) Soul Kitchen. Almanya: Corazon International.

Akın, F. (Yönetmen). (2014). The Cut. Almanya, Fransa: Bombero International.

Akın, F. (Yönetmen). (2016). Tschick. Almanya: Lago Film.

Akın, F. (Yönetmen). (2017). Aus dem Nichts. Almanya: Bombero International, Corazon International.

Akın, F. (Yönetmen). (2019). Der Goldene Handschuh. Almanya, Fransa: Bombero International, Pathé, Warner Bros. GmbH.

Saul, A. (Yönetmen). (2004). Kebab Connection. Almanya: Arte France Cinéma, WDR (Cologne).

Yayınlanmış

2023-02-27

Nasıl Atıf Yapılır

ÇİNAY, H. H., & SEZEREL, H. (2023). Fatih Akın Filmlerinde Yemek ve Sofranın Temsili (The Representation of Food and Table in Fatih Akın Films). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9(4), 2670–2690. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.914