Antik Çağda Zeytin ve Zeytinyağı: Kilikya Bölgesi Örneği
Anahtar Kelimeler:
Zeytin- Zeytinyağı- Zeytinyağı Üretimi- Antik Çağ- Kilikya- Gastronomi TurizmiÖzet
Akdeniz havzasında kurulmuş uygarlıkların kültürlerinde çok önemli bir yer
teşkil eden zeytinin Yunanistan ve Ege Adalarından önce Anadolu’da
üretildiği ve sonrasında deniz ticaretiyle dünyaya yayıldığı en kabul gören
görüştür. Zeytin ağacının asıl yurdunun neresi olduğu ile ilgili farklı görüşler
ortaya atılmakla beraber anavatanı Güney Ön Asya olarak kabul
edilmektedir. Bölge, günümüzde Doğu Akdeniz ile ülkemiz sınırları
içerisindeki Hatay, Gaziantep ve Kahramanmaraş dolayları olarak kabul
edilmektedir. Kilikya bölgesinde ise zeytinyağı üretim alanları yapılan
arkeolojik araştırmalar ve kazılar neticesinde ortaya çıkarılmıştır. Hitit
metinlerine bakıldığında Kilikya bölgesinde binlerce yıl önce zeytincilik ve
zeytinyağı üretimi ve ticaretinin yapıldığı anlaşılmıştır. Çalışmada zeytinin
kökeni, antik çağda zeytin ve zeytinyağı, antik çağda zeytin ve zeytinyağının
kullanım alanları, antik Kilikya bölgesinde zeytinyağı üretimi yapılan yerler,
Anadolu kültüründe zeytin ve zeytinyağı ve gastronomi turizmi konuları
irdelenmiş ve birtakım önerilerde bulunulmuştur.
Referanslar
Aşkın, E. (2008). “Antik Çağda Korykos’taki Zeytinyağı ve Şarap Üretimine Yönelik Yapılanmalar ve
Bunların Yerleşim Düzenlemesi İçerisindeki Yeri”, Olive Oil and Wine Production in Anatolia
During the Antiquity, International Symposium, 06-08 November, Mersin, Turkey, 33-52.
Başoğlu, M.İ. (2009). “Antik Çağda Kilikya Bölgesinde Zeytinyağı Üretimi” Yüksek Lisans Tezi,
Çukurova Üniversitesi, Adana.
Boynudelik, M. ve Boynudelik, İ.Z. (2007), “Zeytin Kitabı, Zeytinden Zeytinyağına, İstanbul: Oğlak
Yayıncılık.
Can, Ş. (1994). “Klasik Yunan Mitolojisi”, İstanbul: Inkılap Kitabevi.
Diler, A. (1993). “Akdeniz bölgesi Antik Çağ Zeytinyağı ve Şarap İşlikleri”, XI. Araştırma Sonuçları
Toplantısı sosudd, Ankara, 505-520. (http://www.envanter.gov.tr/files/belge/AIIASR0434.pdf).
Eğilmez, M. (2005). “Hitit Ekonomisi”, İstanbul:Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
Göktaş, M.A. (1966). “Zeytin ve Zeytinyağının Türkiye Ekonomisindeki Rolü”, Doktora Tezi, Ege
Üniversitesi, İzmir.
Güterbock, H.G. (1968). “Oil Plants in Hittite Anatolia”, Journal of the American Oriental Society,
Vol.88 No.1, pp.66-71.
Haji-Costa, I. (1944). “Some Traditional Customs of the People of Cyprus”, Folklore, 55(3), 107-117.
Kaplan, M. ve Arıhan, S.K. (2012). “Antik Çağdan Günümüze Bir Şifa Kaynağı: Zeytin ve
Zeytinyağının Halk Tıbbında Kullanımı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi
Dergisi, 52( 2), Ankara Üniversitesi Basımevi, 41-56.
Küçükkömürler, S. ve Ekmen, Z. (2008). “Barışın Simgesi Zeytin ve Anadolu Kültürü”, ICANAS38.10-15 Eylül (Bildiri Kitabı. s.809-820), Ankara. (www.ayk.gov.tr)
Lodge, O. (1935). “Dzamurtaar.the Bridegroom; Soome Marriage Customs in the Villages around
Tetevo in Serbian Macedonia or Southern Serbia”, Folklore, 46(4), 306-330. (part 2)
Long, L. (2003). “Culinary Tourism”, Lexington, ABD: The University of Press of Kentucky.
Pamir, H. (2008). “Antiokheia ve Yakın Çevresinde Zeytinyağı Üretimi ve Zeytinyağı İşlikleri”, Olive
Oil and Wine Production in Anatolia During the Antiquity, International Symposium, 06-08
November, Mersin, Turkey, 75-96.
Tekocak, M. ve Adıbelli H. (2008). “Tarsus-Sağlıklı (Bayramlı) Köyü Sakızlıklı Mevkii Şarap ve
Zeytinyağı İşlikleri”, Olive Oil and Wine Production in Anatolia During the Antiquity,
International Symposium, 06-08 November, Mersin, Turkey, 53-73.
Uyar H. ve Zengin B. (2015). “Gastronomi Turizminin Alternatif Turizm Çeşidi Olarak
Değerlendirilmesi Bağlamında Gastronomi Turizm İndeksinin Oluşturulması”, The Journal of
Academic Social Science, 3(17), 355-376.
Ünsal, A. (2006). “Ölmez Ağacın Peşinde, Türkiye’de Zeytin ve Zeytinyağı”, İstanbul
Ünsal, A. (2007). “Ölmez Ağacın Peşinde, Türkiye’de Zeytin ve Zeytinyağı” (6.baskı), İstanbul: Yapı
Kredi Yayınları.
Ünsal, A. (2011). “Ölmez Ağacın Peşinde, Türkiye’de Zeytin ve Zeytinyağı” (8.baskı), İstanbul: Yapı
Kredi Yayınları.
Demirözü, Bediha. “Coğrafi İşaretle Korunan Homeros’un Altın Sıvısı: Zeytinyağı”
http://www.dünyagida.com.tr/yazar.php?id=17 Erişim tarihi 05.04.2015
Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi http://www.zztk.org.tr/Asp/Content Erişim tarihi 01.04.2015
“Zeytin ve Zeytinyağı Kültürü”, http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,131507/zeytin-ve-zeytinyağıkulturu.html. Erişim tarihi 29.03.2015
“Akdeniz’de Bir Mutfak Geleneği”, www.turkish-cuisine.org
http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ukurova. Erişim tarihi 05.04.2015
Ölümsüz Ağaç Zeytin: Kutsal Tören (Derleme), http://apelasyon.com/Yazi/97-olumsuz-aggac-zeytinkutsal-toren-derleme. Erişim tarihi 07.04.2015
http://agaclar.net/forum/zeytin/35941.htm. Erişim tarihi 27.03.2015
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
