Tüketicilerin Deneyime Açıklık Düzeyi, Gıda Yenilik Korkusu Algısı ve Yiyecek Seçimi Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi: Mersin İli Örneği
DOI:
https://doi.org/10.21325/jotags.2024.1521Keywords:
Consumer, Food choice, Fear of food innovation, Openness to experienceAbstract
Each consumer's food preference may differ from each other. There are multiple reasons for this difference, as well as being related to the individual's personality and fears. This study addresses the relationship between consumers' openness to experience personality trait levels, perceptions of fear of innovation in food, and food choices. The research data were obtained from consumers in Mersin province through a survey. Convenience sampling method was used in order to reach consumers in the determined sample. 397 surveys were evaluated within the scope of the study. As a result of the analyzes and tests, it was revealed that as consumers' innovative status, intellectual status and non-traditional status increase, their fear of food innovation decreases. It was also concluded that consumers' fear of food novelty increased as their familiarity and ethical concerns increased. It was also found that food choice increased as consumers' innovativeness and intellectuality increased, but food choice decreased as non-traditionalism increased.
References
Aaker, D. A., Kumar, V., & Day, G. S. (2007). Marketing Research. Danvers: John Wiley & Sons.
Alley, T. R., & Potter, K. A. (2011). Food neophobia and sensation seeking. In: V. R. Preedy, R. R. Watson, & C. R. Martin (Ed). Handbook of Behavior, Food and Nutrition (s. 707-724).
Antin, T., & Hunt, G. (2012). Food choice as a multidimensional experience. A qualitative study with young African American women. Appetite, 58(3), 856-863.
Aslan, Z., & Sağlam Arı, G. (2018). Kişilik ve duygusal emek arasındaki ilişkilerin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Banka çalışanları örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 157-172.
Aşık, N. A. (2019). X ve Z kuşağı tüketicilerin yiyecek tercihlerini etkileyen faktörler. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(4), 2599-2611.
Aydoğdu, İ. (2010). Romantik İlişkilerin Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bartkiene, E., Steibliene, V., Adomaitiene, V., Juodeikiene, G., Cernauskas, D., Lele, V. Guiné, R. (2019). Factors affecting consumer food preferences: Food taste and depression-based evoked emotional expressions with the use of face reading technology. BioMed Research International, 2019, 1-10.
Bouhlal, S., McBride, C. M., Trivedi, N. S., Agurs-Collins, T., & Persky, S. (2017). Identifying eating behavior phenotypes and their correlates: A novel direction toward improving weight management interventions. Appetite, 111, 142-150.
Burger, J. (2006). Kişilik. (İ. D. Sarıoğlu, Çev.) İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Capiola, A., & Raudenbush, B. (2012). The effects of food neophobia and food neophilia on diet and metabolic processing. Food and Nutrition Sciences, 3(10), 1397-1403.
Ceylan, V., & Akar Şahingöz, S. (2019). Yetişkin bireylerde gıda neofobi düzeyinin belirlenmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 772-784.
Chang, R. C., Kivela, J., & Mak, A. H. (2010). Food preferences of Chinese tourists. Annals of Tourism Research, 37(4), 989-1011.
Choe, J. Y., & Cho, M. S. (2011). Food neophobia and willingness to try non-traditional foods for Koreans. Food and Quality and Preference, 22(7), 671-677.
Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Four ways five factors are basic. Personality and Individual Differences, 13(6), 653-665.
Çırak, K. (2020). Yerel Halkın Gastronomi İmajı ve Yenilik Korkusu Algılarının Etnik Yiyecek ve Destinasyonda Yerel Yiyecek Tüketim Niyetine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Demircioğlu, A. (2014). The effects of shortage and abundance on human being in Ibn Khaldun Idealism. Studies on Ethno-Medicene, 8(1), 1-6.
Derinalp Çanakçı, S. (2016). Kapadokya’nın Bir Gastro-Turizm Destinasyonu Olarak Değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
Dovey, T. M., Staples, P. A., Gibson, L., & Halford, J. C. (2008). Food neophobia and 'picky/fussy' eating in children: A review. Appetite, 50(2), 181-193.
Elkins, A., & Zickgraf, H. F. (2018). Picky eating, and food neophobia: Resemblance and agreement in parent/young adult dydas. Appetite, 126, 36-42.
Flight, I., Leppard, P., & Cox, D. N. (2003). Food neophobia and associations with cultural diversity and socio-economic status amongst rural and urban Australian adolescents. Appetite, 41(1), 51-59.
Gençel, M. (2021). Gıda Neofobisi Düzeyinin Yiyecek Seçim Faktörleri İle İlişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Girgin, G. K., & Karakaş, B. (2017). Türklerin gıda tercihlerinde etkili olan motivasyonların belirlenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(38), 425-448.
Hellriegel, D., Slocum, J. J., & Woodman, R. W. (1992). Organizational Behavior (6. b.). New York: West Publication Company.
Honkanen, P. (2010). Food preference based segments in Russia. Food Quality and Preference, 21(1), 65-74.
Honkanen, P., & Frewer, L. (2009). Russian consumers’ motives for food choice. Appetite, 52(2), 363-371.
Huczynski, A., & Buchanan, D. (1996). Organizational Behaviour: An Introductory Text (3. b.). New Jersey: Prentice Hall.
Jaeger, S. R., Rasmussen, M. A., & Prescott, J. (2017). Relationships between food neophobia and food intake and preferences: Findings from a sample of New Zealand adults. Appetite, 116(1), 410-422.
Jaeger, S. R., Roigard, C. M., Le Blond, M., Hedderley, D., & Giacalone, D. (2019). Perceived situational appropriateness for foods and beverages: Consumer segmentation and relationship with stated liking. Food Quality and Preference, 78, 103701.
Johnson, J., & Ostendorf, F. (1993). Clarification of the Five-Factor Model with the abridged big five dimentional circumplex. Journal of Personality and Social Psychology, 65(3), 563-576.
Kılıç, B., & Girgin, G. (2021). Tüketicilerin sokak lezzeti tercihleri ve hijyen algılarının kişilik tipleri kapsamında incelenmesi. Journal of Gastronomy, Hospitality, and Travel, 4(1), 122-133.
Kikuchi, Y., & Wataneble, S. (2000). Personality and dietary habits. Journal of Epidemiology, 10(3), 191-198.
Kim, G. Y., Eves, A., & Scarles, C. (2009). Building a model of local food consumption on trips and holidays: A grounded theory approach. International Journal of Hospitality Management, 28, 423-431.
Lunn, T. E., Nowson, C. A., Worsley, A., & Torres, S. J. (2014). Does personality affect dietary intake ? Nutrition, 30(4), 403-409.
Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research an Applied Orientation (4. b.). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1985). Updating norman‟s “Adequacy Taxonomy”: Intelligence and personality dimensions in natural language and in questionnaires. Journal of Personality and Social Psychology, 49(3), 710-721.
Özdemir, B. (2010). Dışarıda yemek yeme olgusu: Kuramsal bir model önerisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 218-232.
Özgen, L. (2014). Academicians’s attitude towards “new foods”. Food and Public Health, 4(6), 259-265.
Özkaya, M. (2003). Mesleklerinde tanınmış yüz Türk kadınının kişilik ve liderlik özellikleri. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 6(1), 86-138.
Öztürk, E., & Tekeli, S. (2021). Tüketicilerin besin seçim güdüleri: Y ve Z kuşaklarının karşılaştırılması. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 14(1), 147-182.
Parikh, M., & Gupta, R. (2010). Organizational Behavior. New York: Tata Mcgraw Hill.
Park, B.-K., & Cho, M.-S. (2016). Taste education reduces food neophobia and increases willingness to try novel foods in school children. Nutrition Research and Practice, 10(2), 221-228.
Paupério, A., Severo, M., Lopes, C., Moreira, P., Cooke, L., & Oliveira, A. (2014). Could the food neophobia scale be adapted to pregnant women? A confirmatory factor analysis in a Portuguese sample. Appetite, 75, 110-116.
Pliner, P., & Hobden, K. (1992). Development of a scale to measure the trait of food neophobia in humans. Appetite, 19(2), 105-120.
Pliner, P., & Pelchat, M. L. (1991). Neophobia in humans and the special status of foods of animal origin. Appetite, 16(3), 205-218.
Pliner, P., Pelchat, M., & Grabski, M. (1993). Reduction of neophobia in humans by exposure to novel foods. Appetite, 20(2), 111-123.
Proserpio, C., Laureati, M., Invitti, C., & Pagliarini, E. (2018). Reduced taste responsiveness and increased food neophobia characterize obese adults. Food Quality and Preference, 63, 73-79.
Randall, E., & Sanjur, D. (1981). Food preferences-their conceptualization and relationship to consumption. Ecology of Food and Nutrition, 11(3), 151-161.
Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2012). Örgütsel Davranış (14. b.). (İ. Erdem, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Ronteltap, A., Van Trijp, H. C., Renes, R. J., & Frewer, L. J. (2007). Consumer acceptance of technology-based food innovations: Lessons for the future of nutrigenomics. Appetite, 49(1), 1-17.
Sabaa, A., Sinesioa, F., Monetaa, E., Dinnella, C., Laureati, M., Torri, L., Spinelli, S. (2019). Measuring consumers attitudes towards health and taste and their association with food-related life-styles and preferences. Food Quality and Preference, 73, 25-37.
Saliba, A., Wragg, A., & Richardson, P. (2009). Sweet taste preference and personality traits using a white wine. Food Quality and Preferences, 20(8), 572-575.
Sarıtaş, M. (1997). Yönetimde kişilik faktörü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(4), 527-548.
Scheibehenne, B., Miesler, L., & Todd, P. M. (2007). Fast and frugal food choices: uncovering individual decision heuristics. Appetite, 49(3), 578-589.
Schickenberg, B., Van Assema, P., Brug, J., & de Vries, N. K. (2011). Product samples stimulate choice of unfamiliar healthful food products. Appetite, 57(1), 197-201.
Seviniş, S. (2017). Yetişkinlerde Sosyal Ağ Kullanımının Beş Faktör Kişilik Özellikleriyle İlişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Sharafi, M., Duffy, V. B., Miller, R. J., Winchester, S. B., Huedo-Medina, T. B., & Sullivan, M. C. (2016). Dietary behaviors of adults born prematurely may explain future risk for cardiovascular disease. Appetite, 99, 157-167.
Shaye, A. (2009). Infidelity in Dating Relationships: Do Big Five Personality Traits and Gender Influence Infidelity. (Doktora Tezi). Alliant International University, California.
Siegrist, M., Hartmann, C., & Keller, C. (2013). Antecedents of food neophobia and its association with eating behavior and food choices. Food Quality and Preference, 30(2), 293-298.
Steptoe, A., Pollard, T. M., & Wardle, J. (1995). Development of a measure of the motives underlying the selection of food: The food choice questionnaire. Appetite, 25(3), 267-284.
Süren, S. (2015). Banka Çalışanlarında Tükenmişlik ve Beş Büyük Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması. (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Tatlılıoğlu, K. (2014). Üniversite öğrencilerinin Beş Faktör Kişilik Kuramı’na göre kişilik özellikleri alt boyutlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7(17), 939-971.
Tuorila, H., Lahteenmaki, L., Pohjalainen, L., & Lotti, L. (2001). Food neophobia among the Finns and related responses to familiar and unfamiliar foods. Food Quality and Preference, 12(1), 29-37.
Tuorila, H., Meiselman, H. L., Bell, R., Cardello, A. V., & Johnson, W. (1994). Role of sensory and cognitive information in the enhancement of certainty and linking for novel and familiar foods. Appetite, 23(3), 231-246.
Uçkun, C. G., Üzüm, B., & Uçkun, S. (2017). Kişilik ve karar verme ilişkisi: Kocaeli MYO örneği. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 9(35), 231-237.
Ulu, İ. P. (2007). An Investigation of Adaptive and Maladaptive Dimensions of Perfectionism in Relation to Adult Attachment and Big Five Personality Traits. (Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ünal Aslan, K. S., Cantekin, I., & Tar, E. (2022). Hemşirelik öğrencilerinin kişilik özelliklerinin yeme davranışları üzerine etkisi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1, 69-75.
Ünal, B. (2019). Kişilik Özelliklerinin Yiyecek Tercihlerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ünlü, S. (2001). Psikoloji. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınevi.
Üzülmez, M. (2018). Yabancı Turistlerin Türk Mutfağı Seçim Motivasyonlarının Neofobi ve Neofili Düzeylerine Göre İncelenmesi: İstanbul’da Bir Araştırma. (Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Vabo, M., & Hansen, H. (2014). The relationship between food preferences and food choice: A theoretical discussion. International Journal of Business and Social Science, 5(7), 145-157.
Yavaş, A. (2020). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin ve Örgütsel Adalet Algısının Sosyal Kaytarma Davranışı Üzerindeki Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi,). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale
Yiğit, S., & Doğdubay, M. (2017). Gastronomi eğitimi alan öğrencilerde yiyecekte yenilik korkusu (food neophobia): Balıkesir Üniversitesi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 162-168.
Yiğit, S. (2018). Etnik Mutfak Ürünlerinin Tercihinde Neofobinin Etkisi (Karşılaştırmalı Bir Uygulama). (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Zickgraf, H. F., & Schepps, K. (2016). Fruit and vegetable intake and dietary variety in adult picky eaters. Food Quality and Preference, 54, 39-50.
Zikmund, W. G. (1997). Business Research Methods (5. b.). Orlando: The Dryden Press.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Journal of Tourism & Gastronomy Studies
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
