Türk Mutfağına Özgü Geleneksel Gıdaların Tüketim Durumu: Denizli Örneği (An Examination of Traditional Food Consumption in Turkish Cuisine: The Case of Denizli)

Authors

  • Nurten ÇEKAL
  • Esradeniz DOĞAN

DOI:

https://doi.org/10.21325/jotags.2025.1677

Keywords:

Traditional foods, Turkish cuisine, Geographical indication

Abstract

In recent years, increasing public awareness of health and quality of life has led to a growing interest in traditional foods. A society’s culinary culture and dietary patterns are closely linked to its cultural and economic structures, geographical conditions, and historical background. Every society possesses unique traditional foods and beverages shaped by its historical development. Turkish cuisine, in particular, is rich in a wide variety of traditional foods, which play a vital role in the sustainability of culinary heritage. This study aims to examine individuals’ consumption patterns, habits, and frequency of traditional food intake. A quantitative research design was employed using a structured questionnaire, which was developed by the researchers based on relevant academic literature. The study sample consisted of 324 individuals aged 18 and over residing in the city center of Denizli, selected through a convenience sampling method. One of the main limitations of the study is its confinement to the urban area of Denizli. Data were analyzed using SPSS 25.0 statistical software. Chi-square and Fisher’s exact tests were applied where appropriate. The findings indicate that the most frequently consumed traditional foods among both men and women were ayran, yogurt, and black tea. In terms of daily consumption frequency, black tea had the highest percentage score, followed by fermented bread.

References

Aktaş, N. (1979). Hollanda’daki Türk İşçi Ailelerinin beslenme alışkanlıklarını etkileyen faktörler üzerinde bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi) A.Ü. Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi Kürsüsü, Ankara.

Artık, N., ve Poyrazoğlu, E. S. (2010). Geleneksel Türk mutfağı ve sağlık. 1. Uluslararası Adriyatikten Kafkaslara Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Tekirdağ, s. 1-12.

Başaran, B. (2020). Yöre Halkının Geleneksel Gıda Tüketim Eğilimi: Rize Örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (4): 3411-3427.

Bures, R. M. (1997). Migration and the life course: is there a retirement transition? International Journal of Population Geography, 3(2), 109-119.

Cumhur, Ö. (2017). Geleneksel gıdaların endüstriyel üretime aktarılması. 1. Uluslararası Turizmin Geleceği Kongresi: İnovasyon, Girişimcilik ve Sürdürebilirlik, 28, 30.

Çekal, N., ve Doğan, E. (2022). Sürdürülebilir Gastronomide Standart Reçete ve Coğrafi İşaretlerin Önemi. Turizm Çalışmaları Dergisi, 4 (1), s. 49-60.

Çetinkaya, A. (2010). Kafkas üniversitesi öğrencilerinin içme sütü ve süt ürünlerini tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 5(2), 73-84.

Demirci, M., ve Simsek, O. (1997). Süt İşleme Teknolojisi. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti. Rebel Ofset, İstanbul, 246.

Demirel, Y. N., ve Doğan, İ. (2017). Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrencilerinin Sucuk Tüketim Alışkanlıkları. Kocatepe Vet. J. 10 (4): 322-330.

Demirgül, F. (2018). Çadırdan Saraya Türk Mutfağı. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 3 (1), s. 105- 125.

Doğanlı, B. (2020). Coğrafi İşaret, Markalaşma ve Kırsal Turizm İlişkileri. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 525-541.

Duman, D. S., Duman, A. D., ve Didin, M. (2022). Geleneksel Gıdalarda Sorunlar ve Çözüm Önerileri. 5. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu; 24-26 Kasım 2022, Bursa, s. 36-40.

Duru, S., & Seçer, A. (2019). Geleneksel gıda ürünlerini satın alma davranışları ve tutumları: Mersin ili örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50(1), 1-10.

Duru, S., Hayran, S., ve Gül, A. (2021). Türkiye’de Geleneksel Gıdaların Üretim ve İhracat Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (2), s. 439-449).

Duru, S., ve Seçer, A. (2019). Geleneksel Gıda Ürünlerini Satın Alma Davranışları ve Tutumları: Mersin İli Örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50 (1), s. 1-10.

EU. (2006). European Union. Council Regulation (EC) No. 510/2006 of 20 March 2006 on the protection of geographical indications and designations of origin for agricultural products and foodstuffs. https://www.wipo.int/wipolex/en/legislation/details/1458. Erişim tarihi: 05.06.2024.

Guerrero, L., Guàrdia, M. D., Xicola, J., Verbeke, W., Vanhonacker, F., Zakowska-Biemans, S., Sajdakowska, M., Sulmont-Rosse, C., Issanchou, S., Contel, M., Scalvedi, M. L., Signe Granli, B., & Hersleth, M. (2009). Consumer-driven definition of traditional food products and innovation in traditional foods. A qualitative cross-cultural study. Appetite, 52 (2), 345-354.

Gül, M., Sağdıç, O., ve Orhan, H. (2002). Isparta İlinde Ailelerin Süt ve Süt Ürünleri Tüketimi Üzerine Değerlendirmeler. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 16(29), 53-58.

Gündoğdu, G. (2006). 555 Sayılı CoğİşKHKnın Uygulamasında Ürün Kavramı ve Bazı Sorunlar. Journal of Istanbul University Law Faculty-Hukuk Fakültesi Mecmuası (İÜHFM), Vol. 63, s. 213-238.

Işkın, M., ve Sarıışık, M. (2017). Öğrencilerin besin tüketim alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 33-42.

Jordana, J. (2000). Traditional foods: challenges facing the European food industry. Food Research International, 33(3-4), 147-152.

Karakaş, H., ve Törnük, F. (2016). Geleneksel Gıdaların Okul Çağı Çocuklarının Beslenmesindeki Rolü Üzerine Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi (CFD), Cilt 37, No. 3, s. 1300-1949.

Köksoy, A. ve Kılıç, M. (2003). Bir Türk yoğurt içeceği olan ayranın reolojik özellikleri üzerine su ve tuz seviyesinin etkileri. Uluslararası Süt Dergisi, 13 (10), 835-839.

KTB. (2023). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Genel Özellikleriyle Türk Mutfak Kültürü. https://aregem.ktb.gov.tr/TR-12762/genel-ozellikleriyle-turk-mutfak-kulturu.html. Erişim tarihi: 07.06.2024.

Kuşat, N. (2012). Bölgesel Kalkınmada Geleneksel Gıda Ürünlerinin Rolü ve Geleneksel Gıdalarda İnovasyon Belirleyicileri Üzerine Bir Çalışma: Afyon Örneği. Yönetim ve Ekonomi, 19 (2), s. 261-275.

Narın, M., ve İnanöz, N. (2016). Yöresel Gıda Ürünlerinin Kırsal Kalkınmaya Etkisi: Savaştepe/Sarıbeyler Üzerinde Bir Pilot Çalışma. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 6 (2): s. 81-88.

Özdemir, G., Yılmaz, E., Unakıtan, G., Yılmaz, İ., ve Keskin, G. (2017). Kırsalda Kadının Geleneksel Gıda Üretimi ve Pazarlama İstekliliği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14 (3), s. 66-72.

Resmi Gazete. (2011). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111229M3-5.htm. Erişim tarihi: 28.05.2024.

Solmaz, Y., ve Dülger Altıner, D. (2018). Türk Mutfak Kültürü ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Bir Değerlendirme. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 3, s. 108-124.

Şimşek, B., ve Açıkgöz, İ. (2011). Üniversite öğrencilerinin süt ürünleri tüketim alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 1(3), 57-62.

Tarakçı, Z., Karaağaç, M., ve Çelik, Ö. F. (2015). Ordu il merkezindeki tüketicilerin fermente süt ürünleri tüketim alışkanlıkları. Akademik Ziraat Dergisi, 4(2), 71-80.

Taşdan, K., Albayrak, M., Gürer, B., Özer, O. O., Albayrak, K., & Güldal, H. T. (2014). Geleneksel gıdalarda tüketicilerin gıda güvenliği algısı: Ankara ili örneği. Uluslararası Davraz Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi, 29, 2014-31.

Tekelioğlu Y ve Demirer R (2008). Küreselleşme sürecinde, yöresel ürünler ve coğrafi işaretlerin geleceği. İgeme’den Bakış Dergisi, 36: 87-102.

Türk Patent ve Marka Kurumu. (2018). https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret-nedir. Erişim tarihi: 05.06.2024.

Türk Patent ve Marka Kurumu. (2022). 1000 Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Tescili. https://www.turkpatent.gov.tr/haberler/1000-cografi-isaret-ve-geleneksel-urun-adi-tescili. Erişim tarihi: 05.06.2024).

Türk Patent ve Marka Kurumu. (2023). https://ci.turkpatent.gov.tr/Statistics/ProductGroup. Erişim tarihi: 05.06.2024.

Usta, S., ve Şengül, S. (2022). Türkiye’deki Coğrafi İşaretli Yiyecek-İçecek Ürünlerinin Analizi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6 (2), s. 604-634.

Yalçın, M., ve Argun, M. Ş. (2017). Bitlis Eren Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıklarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6 (1), 51-60.

Yaygın, H. (1999). Yoğurt Teknolojisi. Akdeniz Üniversitesi Basımevi. Antalya, s. 331.

Published

30-09-2025

How to Cite

ÇEKAL, N., & DOĞAN, E. (2025). Türk Mutfağına Özgü Geleneksel Gıdaların Tüketim Durumu: Denizli Örneği (An Examination of Traditional Food Consumption in Turkish Cuisine: The Case of Denizli). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 13(3), 2558–2577. https://doi.org/10.21325/jotags.2025.1677